Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Het vertrek van Frans Timmermans is een verlies

  •  
12-09-2014
  •  
leestijd 4 minuten
  •  
152 keer bekeken
  •  
BNNVARA fallback image
De minister toont als een van de weinigen commitment
“Nederland stuurt een linkse minister met een rechtse agenda”, stelt GroenLinks fractievoorzitter Van Ojik naar aanleiding van de benoeming van Frans Timmermans tot vicevoorzitter van de Europese Commissie. Daar zal hij toezien op een striktere handhaving van het subsidiariteitsbeginsel. Lees: Brusselse bemoeizucht terugdringen.
Natuurlijk is een terugtredende overheid (want dat is wat Van Ojik vreest) een rechts ideaal, maar mensen zelfbeschikking (terug)geven is emancipatoir en een vorm van volksverheffing, oftewel links. Corruptie en verkwisting aanpakken zou de leider van GroenLinks niet rechts moeten noemen. Een slankere maar daardoor minder gehate EU leent zich juist beter om de rol van (linkse) waardengemeenschap op zich te nemen. En onze minister van Buitenlandse Zaken is door zijn persoonlijkheid geknipt voor die taak.
Met Frans Timmermans verliest de landelijke politiek een zwaargewicht. Zelden heeft Nederland een vertegenwoordiger gehad die het Engels zo goed beheerste. En niet alleen Engels, hij studeerde Frans en spreekt vele talen. Als de marsmannetjes hier ooit landen moge duidelijk zijn wie namens ons het woord voert. Daarnaast bleek bij meerdere gelegenheden dat Timmermans kan spreken vanuit zijn hart en dat hij dat moeiteloos combineert met een enorme vakkennis. Deze kwaliteiten kregen voor het eerst massale aandacht in de nasleep van de MH17 ramp en het is jammer dat we nu al weer afscheid moeten nemen van een minister die zich had kunnen ontpoppen tot een Luns of Van der Stoel.
Al zolang ik leef zie ik bestuurders zich minder gedragen als leiders en meer  als managers die graag spreken over de dingen die we kunnen doen om geld te verdienen, maar te weinig over wie we eigenlijk zijn. Premier Kok sprak bijvoorbeeld graag over de BV Nederland. Hij presenteerde ons als een economische entiteit, verder niet. Maar een dergelijke maatschappijopvatting is voor velen te beperkt. En naarmate we meer materiële rijkdom verliezen neemt het belang van immateriële waarden toe. Des te meer stellen mensen zich de vraag waar we nu precies voor staan en wie we zijn. Ook als groep, als natie.  Volgens mij is dat ee n belangrijke reden dat mensen moeite hebben met het post-nationale Europa.
Er zal altijd behoefte zijn aan een collectieve identiteit, hoe ingebeeld die ook moge zijn. Het lijkt mij dat een nationale identiteit een van de onschuldiger varianten daarop is. Liever dat dan dat ze hun identiteit baseren op een bovennatuurlijk opperwezen en de wet willen aanpassen aan religieuze boeken. Maar de kans bestaat dat mensen dergelijk kuddegedrag gaan vertonen groeit wanneer andere kuddes ze geen gevoel van veiligheid meer bieden.
Verandering is niet alleen maar slecht. Het hoort bij het leven, dynamiek inspireert en stimuleert. De één verliest z’n status, maar de ander krijgt voor het eerst een kans. Gepaard met dit proces gaat een identiteitscrisis met potentieel desastreuze gevolgen. Jouke de Vries legde ooit uit hoe de de managementstaat van Kok het klimaat had gecreëerd voor een populist als Fortuyn. “Wim baarde Pim”, zei een andere PvdA-coryfee, Paul Scheffer. Het gaat om het verlies van (beroeps)eer en de aantasting van het zelfbeeld. Zet een aantal gekrenkte individuen bij elkaar en ze vormen een collectief.
Veel van de gekrenkte zielen –‘verweesd’ noemde Fortuyn ze- zijn niet per se rechts, getuige de groei van de SP in dezelfde periode. Vaak zijn ze links en teleurgesteld in linkse politici die niet in staat bleken hen te beschermen tegen managementwillekeur. Het gevoel dat met name de PvdA synoniem is met een kartel van elkaar de hand boven het hoofd houdende wanbestuurders heeft sommigen voorgoed van deze partij vervreemd. Maar anderen laten zich leiden door andere criteria: meent deze politicus het of is ie de zoveelste avonturier? Is hij bereid zelf de risico’s te lopen waaraan hij de samenleving blootstelt? 
Ik heb altijd respect gehad voor leiders die niet opstapten na een teleurstellend verkiezingsresultaat. Den Uyl deed niet even een partijleiderschap, hij was het. Overigens geldt dat ook voor Kok, al voedde hij met z’n beleid een andere moraal. Maar velen hebben zoals ik behoefte aan een vorm van commitment die we tegenwoordig te weinig zien. Ja, in subculturen zien we mensen die soms bizarre vormen van commitment aangaan, bijvoorbeeld een tattoo laten zetten van een of andere artiest die over 50 jaar in geen enkel geschiedenisboekje zal staan, maar wel op iemands verschrompelde achterwerk.
In zijn gepassioneerde optreden toont Frans Timmermans commitment. Dit is geen politicus die na sluitingstijd z’n masker afzet en gaat doen wat hij overdag bestrijdt. Hij is wat hij doet. Dergelijke leiders zijn onmisbaar om het vertrouwen in de politiek te herstellen. Veel mensen zullen nog steeds weinig vertrouwen in de EU hebben. Maar van Timmermans geloven ze inmiddels dat hij ‘er voor ons’ is (zoals iemand in de Telegraaf opmerkte in reactie op zijn VN speech na de vliegramp). Hopelijk kan zijn bezieling helpen een Europa te bouwen dat de natiestaat niet alleen ondermijnt maar daar daadwerkelijk iets voor in de plaats stelt.

Meer over:

politiek, opinie
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.