Hete herfst voor Europese fraudewaakhond OLAF

Het belooft een hete herfst te worden voor het Europese Anti-Fraudebureau OLAF. Dat er bij OLAF een hoop mis is, blijkt vooral uit het onderzoek tegen de Maltees Dalli die gedwongen werd op te stappen als Eurocommissaris. Inmiddels is deze kwestie omgedoopt tot ‘Dalligate’, omdat niet alleen OLAF, maar ook Commissievoorzitter Barroso veel fouten hebben gemaakt en de zaak aan alle kanten stinkt.

Dalli wordt ervan beschuldigd geweten te hebben dat de tabakslobby miljoenen betaalde aan tussenpersonen voor contacten met hem. Doel: afzwakking van de nieuwe tabakswetgeving. Op basis van het onderzoek van OLAF werd Dalli door Barroso ontslagen. Maar wat blijkt? De rechterhand van Barroso, secretaris-generaal Catherine Day, heeft zelf contact gehad met de tabaksindustrie en heeft er bij de ambtenaren van Dalli op aangedrongen de tabakswetgeving af te zwakken. Verder heeft ze OLAF onder druk gezet om het onderzoek tegen Dalli zo snel mogelijk af te ronden. Juist die druk heeft geleid tot een rommelig onderzoek, vol procedurefouten en met regelmatig overtreding van de fundamentele rechten van verdachten en getuigen. Geen wonder dat er van een aanklacht tegen Dalli door de bevoegde Maltese autoriteiten vooralsnog geen sprake is.

Spelletjes Overal worden spelletjes gespeeld. OLAF probeert over te komen als goed werkende organisatie, maar is dat niet. Barroso wast zijn handen in onschuld en zegt dat hij door snel ingrijpen voorkomen heeft dat het vertrouwen in de Commissie is geschonden. Maar diezelfde Barroso laat wel toe dat zijn rechterhand contacten heeft met de tabaksindustrie. De complottheorie die inmiddels de ronde doet, is dan ook dat hij Dalli liet vallen onder druk van diezelfde tabakslobby, om daarmee zeker te stellen dat de nieuwe tabakswetgeving niet te streng zou worden. Ook het EP is natuurlijk niet vies van spelletjes. Sommigen zijn uit op het ontslag van de baas van OLAF, de Italiaan Giovanni Kessler. Deze wordt dan geofferd om zo te voorkomen dat de positie van Barroso in gevaar komt. Anderen richten hun pijlen juist op Barroso, zodat deze zich niet nog eens kandidaat kan stellen als voorzitter van de Europese Commissie.

Onderzoek Waar het mij om gaat is dat de onderste steen boven komt. Bij OLAF moeten de teugels flink worden aangetrokken en de controle op deze dienst moet worden verscherpt. Een extern onderzoek moet verder duidelijk maken waarom lidstaten weinig doen met de onderzoeken van OLAF. Ligt dat aan de kwaliteit van het werk van deze dienst of aan de lidstaten zelf? Tenslotte moeten we de verhouding tussen de Commissie, onder leiding van Barroso, en OLAF aan de kaak stellen. Kessler bevestigt dat hij regelmatig door de Commissie onder druk wordt gezet om zaken met voorrang te behandelen, net zoals in de zaak tegen Dalli. Dit is volstrekt in strijd met de regels. Binnenkort gaan we de rechterhand van Barroso horen over haar aandeel in de zaak tegen Dalli. We hebben zowel de getuigenis van Kessler als een e-mailwisseling die laten zien dat zij haar boekje te buiten is gegaan. Deed zij dat uit zichzelf? Of handelde ze op instructie van Barroso? Als zij op eigen gezag handelde, dan heeft Barroso zijn meest directe staf niet onder controle; als Barroso wel betrokken was, dan wordt zijn positie als voorzitter van de Commissie onhoudbaar. “Dalligate” blijft een spannend boek en nadert deze herfst de ontknoping. We kunnen het ons niet veroorloven in de Europese Unie een antifraudedienst te hebben die broddelwerk levert, onder invloed staat van de Europese Commissie en het met de mensenrechten niet zo nauw neemt.

Volg Dennis de Jong ook op Twitter