Hoe ik bekeerd werd tot een hossende carnavalsvierder

Alaaf, leve carnaval! Ha, dat ik deze woorden ooit nog zou uitspreken. Sterker nog: dat ik ze zou opschrijven in een nationaal medium. Mijn familie en vrienden zullen versteld zijn. Was ik immers niet die gast die zich zo neeschuddend opstelde ten opzichte van het verkleedfestijn en haar sympathisanten? Had ik niet gezegd dat carnaval een infantiel en ordinair feest is, waarbij alles draait om bier, seks en hossen op de foutste plaatjes? Precies zoals iedere intellectueel betaamt.

Ja, dat was ik. Maar ik ben bekeerd en tot inzicht gekomen dat mijn elitair-neerbuigende houding jegens het hossen en opdossen volkomen onterecht was. Het was een flinke stap en een kleine inbreuk op mijn zelfwaarde, maar het was het waard.

Het begon allemaal afgelopen editie. Ik heb altijd geleerd dat ik pas kritiek mag geven als ik het zelf ervaren heb – op de IS-onthoofdingen na, uit praktische bezwaren. Wel, daarom besloot ik mij dat weekend in het carnavalsgeweld te begeven. Ik ben geboren en getogen in het zuidoosten van Gelderland, waar – hoewel boven de meeste rivieren – door het katholieke verleden een rijke carnavalstraditie bestaat. Iedereen viert het er. Iedereen, behalve ik en wat andere halve zolen. Ik had het hele weekend kunnen werken of naar de Randstad kunnen vluchten, maar ik bleef, zag en overwon.

Zo kwam het dat ik mijzelf een weekend lang in zweterige zaaltjes met bebierde vloeren en stampende geluidsinstallaties bevond. Overgegeven aan het feestgedruis heb ik gedaan wat alle feestvierders deden: naar de figuurlijke kloten gegaan. In mijn tutu, een reflecterend vest en indianentooi – een soort metacarnavalsoutfit – liep ik polonaises, spotte ik paarden op de gang en brulde ik mee met Guus Meeuwis’ Brabant, in Gelderland. Iedereen was mijn vriend en mijn vriend was iedereen. Afkomst, opleiding of dagelijks gedrag telden niet mee.

Dat is de kracht van het carnaval. Het is by far het meest toegankelijke Nederlandse feest. Er is niemand die een polonaise fout doet of een schreeuwerige Meat Loaf niet mee kan zingen. Het is simpelweg heel simpel. Dat maakt het een feest voor de massa, voor het plebs. En daar gaat het mis. Een natuurlijke reactie van een zelf respecterend individu is de afwijzing. Aan deze eenvoudige bedoeling doe ik niet mee, denkt hij, en waarom zou ik me moeten verkleden om gek te doen?

Die houding is onterecht, zo ontdekte ik. Naast dat het wonderlijk is dat het die paar dagen per jaar opeens geaccepteerd is om als man in een jurk rond te lopen, laat de samenleving precies zien wie zij is en hoe er tegen de zaken wordt aangekeken. Stereotyperingen worden nagedaan en vooroordelen aangedikt, maar alles binnen het kader van collectief geaccepteerde waarden en normen. Het is immers een feest, niemand wil problemen. We zien Poetins, zigeuners en travestieten, maar geen profeten of zelfmoordterroristen. Wat in de ‘hoge cultuur’ aanvaardbaar is – het afbeelden en bespotten van de profeet – vindt de massacultuur onaanvaardbaar. Tegelijkertijd worden de dagelijkse zorgen voor even vergeten, hoe mooi is dat.

Zo is carnaval niet alleen leerzaam om te weten wat er speelt, maar ook een uniek feest om mensen te verenigen. In Limburg is de eerste Syrische Prins Carnaval al gespot. Samen in het anders zijn is wat men die dagen verbindt.

Juist in deze tijden, waarin we onze vrijheid bedreigd wordt en anderen naar onze vrijheid vluchten, is carnaval een zeer waardevol feest. Het is het feest der vrijheid van meningsuiting, met de optocht en haar geëngageerde wagens als hoogtepunt. Meer aandacht van de in de Randstad gevestigde ‘nationale’ media voor dit grote culturele evenement zou zeker niet onterecht zijn.

De door de elite gecreëerde distantie tot het feest is echter de enige barrière om er een écht volksfeest van te maken. Het feest is juist zo goed doordat je zelfrespect en smaak er niet toe doen. Met carnaval zijn we allemaal even het plebs. Laten we dat met zijn allen inzien.

Alaaf!