Hoe Instagram vrouwelijkheid bepaalt

Tegenwoordig is ons lichaam ons eigen project waar we naar hartenlust aan kunnen werken. Het is geen natuurlijk gegeven meer, maar iets wat we kunnen bijschaven voor de gewenste situatie door middel van allerlei keuzes en opties. We kunnen zijn wie we willen zijn en lukt het je niet? …eigen verantwoordelijkheid. Het doel is echter vaak oppervlakkig. We willen altijd beter, ook qua uiterlijk: Bij voorkeur blijven we er jong uitzien en skippen we de rimpeltjes. Vrouwen willen ronde heupen en mooi gevormde lippen. We zijn actief bezig met dit projectje waarin gendernormen een belangrijke rol spelen. De markt speelt hier slim op in. Verschillende merken en producten strijden om ons geld door de mooiste beloftes te doen over wat we allemaal zouden kunnen zijn. Zeker voor vrouwen vliegen reclames van make-up, shampoo, crèmepjes en andere schoonheidsproducten je om de oren. Merken concurreren om geld te verdienen aan onze lichamen en aan de wens om er mooi uit te zien.

En wil je graag weten hoe het is om een succesvolle mooie vrouw te zijn? Check Instagram. Hier zit namelijk de miljardenindustrie achter van merken en influencers, de beroemdheden in dit verhaal. Zij promoten het ene na het andere product waarbij hun lichamen cruciaal zijn. Zij promoten de schoonheid waar iedereen naar op zoek is. Mooie ronde billen, de nieuwste kleding, en andere glamour moeten je lokken om een product te kopen. Het lichaam is net even wat extra reclame. We zouden kunnen spreken van een nieuwe manier van geseksualiseerde arbeid.

Maar naast het verdienen van geld, creëren deze vrouwen nieuwe normen en waarden voor wat het tegenwoordig is om een vrouw te zijn. Normen en waarden die opgepikt worden door de miljoenen volgers die elke dag nieuwe content voor hun neus krijgen van de influencers die zij volgen. Dit betekend vaak: een jong, wit, sexy en dun (en lekker hetero-normatief) lichaam. En dit is problematisch. Want in deze wereld wordt een specifieke vrouwelijkheid vaker geprezen dan anderen en uit onderzoek blijkt dat sexy foto’s beduidend meer likes krijgen. Maar Instagram geeft geen beeld van hoe vrouwen zelf seksueel willen zijn, alleen een representatie van hoe vrouwen zichzelf seksueel presenteren. Het zegt dus maar weinig over de vrouwen zelf. Maar goed, sex sells , toch?

Echter kunnen veel (jong)volwassenen deze geseksualiseerde inhoud makkelijker wegklikken dan jonge meiden. En laat deze jonge meiden nou net even een groot publiek zijn voor Instagram en andere sociale media. De boodschap dat sexy zijn en objectivering loont, komt dus ook bij hen aan. En zoals Simone de Beauvoir zei: “Je bent niet als vrouw geboren, je wordt er een”, kunnen wij zeggen dat de maatschappij, en zo ook Instagram, een aardige vinger in de pap heeft in hoe deze meiden opgroeien.

Een duidelijk voorbeeld uit mijn eigen onderzoek illustreert de geseksualiseerde beeldvorming omtrent vrouwen. Ik vroeg een groep meiden tussen de 12 en 14 jaar een vrouw te tekenen en de resultaten waren duidelijk. Alle meiden tekenden dezelfde soort vrouw. Een vrouwelijke vrouw, met een jurk of rok aan, lange wimpers, rode of roze lippen, een dunne taille en duidelijk een wat grotere buste en bredere heupen. Het waren stuk voor stuk prachtige vrouwen die zo in een reclame van Maybelline of Gucci hadden kunnen verschijnen. Echter was de groep die aan het tekenen was juist divers in hun karakter en ook uiterlijke verschijning. Een vrouw zijn is meer.

Het lichaam is een product geworden en dit vormt onze ideeën over vrouwelijkheid op een stereotype manier. Een kritische houding is daarom enorm belangrijk. Gelukkig zijn er online ook andere bewegingen gaande op Instagram en kan elke gebruiker van het platform kiezen wie ze willen volgen. De body positivity movement is hier een mooi voorbeeld van. Wel moeten we ook bij dit soort bewegingen nagaan hoe inclusief ze werkelijk zijn. Ondanks nieuwe en meer diverse geluiden lijken we nog altijd niet op te kunnen tegen de algoritmes van de online wereld en de seksualisering die telkens meer gewoon lijkt te worden op Instagram. Daarom kijken we vandaag de dag nog steeds tegen de mainstream-influencers aan op de ‘explore page’ die bekendheid hebben verworven door hun sexy bikini foto’s.