Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Hoe #metoo een voorbijgaande hype kan worden

  •  
04-11-2017
  •  
leestijd 5 minuten
  •  
64 keer bekeken
  •  
rapistjbc
In een vrij land heeft iedereen het recht zich tegen beschuldigingen te verweren, van welke aard dan ook
Het is nog te vroeg om te bepalen of de #metoo actie een sleutelmoment vormt in de manier waarop mannen en vrouwen met elkaar omgaan. Dat weet je nooit als je zelf iets meemaakt dat de hele samenleving naar de keel grijpt. Voor hetzelfde geld heb je te maken met een hype. De meer dan een half miljoen mensen die een jaar of vijfendertig terug mee liepen in de grote demonstraties tegen de kernraketten dachten ook dat zij een daad stelden van wezenlijke betekenis. Zo’n betoging speelt zelfs een hoofdrol in Mulisch’s bekendste roman De Aanslag. Achteraf blijkt het allemaal een voetnoot te zijn in de vaderlandse geschiedenis.. Zo’n lot kan ook #metoo beschoren zijn.
Dat zou een verlies zijn voor onze beschaving want er wordt iets wezenlijks aan de orde gesteld, namelijk de manier waarop tussen de bedrijven door de lichamelijke en daartoe ook de geestelijke integriteit van mensen wordt aangetast en seks gebruikt als instrument voor machtsmisbruik. Dat kan in het groot – verkrachting – en in het klein – met woord en gebaar iemand laten merken dat hij of zij je ongewenste toenadering maar heeft te accepteren omdat jij superieur bent.
De actie wordt nu echter op twee manieren geschaad. Ten eerste door de zelfbeschuldiging van mannen die uitgebreid etaleren hoe ook zij vinden dat het allemaal aan hun gender ligt. En ten tweede door aanvallen op personen die zich verweren omdat zij beweren ten onrechte van seksuele intimidatie of erger te worden beschuldigd. Zij beperken immers de ruimte van de slachtoffer om hun verhaal te doen.
Beklaagdenbank Het zijn echter juist dit soort reacties die #metoo de das omdoen. Op Joop excuseert Kiza Magendane zich eerst voor het feit dat hij zichzelf centraal stelt door een opiniestuk te schrijven. Van Sara Sluimer heeft hij geleerd dat “wij, mannen die bewust of onbewust de integriteit van anderen schenden”, nog altijd “het centrum van het universum” blijven. Zo plaatst hij alle mannen in de beklaagdenbank. Zij zijn schuldig ook als zij zich van hun misdaad niet bewust zijn. Dit is uitermate aanvechtbaar. Je kunt niet zonder dat je het merkt of zonder dat je daarvoor kiest tot ongewenste intimiteiten overgaan. Natuurlijk is het wel mogelijk dat je onwillekeurig iets zegt dat op een ander onprettig overkomt omdat hij of zij er andere conventies op na houdt dan jijzelf. Mensen van goede wil laten zich dan gemakkelijk corrigeren en het komt verder niet meer voor. Ga je toch door, dan is het stadium van bewust overgaan tot ongewenste intimiteiten bereikt. Daar kun je dan nog interessante discussies over opzetten. Gaat het te ver om dwingend een hand te blijven uitsteken naar iemand die behalve de eigen levenspartner niemand van het andere geslacht op welke manier wil aanraken? Of zijn er in dezen regels die iedereen maar heeft te accepteren, ook als dat het betreden zijn of haar private space inhoudt?
Collectieve schuld Zulke vraagstukken komen door de benadering van Magendane niet ter tafel. De discussie zal immers gaan over de vraag of alle mannen altijd schuldig zijn en potentiële daders. #metoo raakt op de achtergrond in een debat over collectieve schuld. Ook gaat het dan over een openbare biecht waarna geen vergeving volgt, kenmerken van de showprocessen in de Sovjet Unie van Stalin. Of de struggles uit de tijd van Mao Tse Tung. Dan moesten slachtoffers de beschuldigingen van een heel stadion woedende Rode Gardes ondergaan.
Ik gebruik het woord slachtoffer bewust. Wie ten onrechte aan de publieke schandpaal wordt genageld is namelijk een slachtoffer. Dader is degene die de beschuldiging uit.
Mensje van Puffelen stelt – op Joop weer – dat het niet aangaat om in het publieke domein geuite beschuldigingen ook in het openbaar op het waarheidsgehalte te toetsen. Bijvoorbeeld in een talkshow.
“Het doet er wat mij betreft niet zoveel toe of die vraag eenduidig beantwoord kan worden du moment. Net als bij de openlijke getuigenis van Op de Beeck vraag ik me opnieuw af: wat is de toegevoegde waarde van het publiekelijk bevragen van de waarheidsclaim? Natuurlijk is het zinvol voor psychologen, psychiaters, juristen, rechters en politiemensen om beroepsmatig het waarheidsgehalte van een claim secuur en voorzichtig te onderzoeken. Maar is er echt meerwaarde aan het publiekelijk aan de tand voelen van deze twee specifieke gevallen?”
Gijs van Dam legde uit waarom. De aanvallen op zijn persoonlijke integriteit kosten hem zijn zaak en zijn reputatie. Hij wenste niet het slachtoffer te zijn van valse beschuldigingen. Een van de manieren waarop men in de tijd van Stalin beklaagden zo ver kreeg alles maar dan ook alles te bekennen, was het argument dat ze daarmee de goede zaak van het socialisme dienden. Nu krijgen ten onrechte beschuldigden te horen dat zij het maar over zich heen moeten laten gaan vanwege het hogere doel.
Eerlijk process Is Gijs van Dam ook daadwerkelijk een slachtoffer? Dat zal in eerlijk proces worden vastgesteld. Met Kevin Spacey ligt het anders. Hij heeft inmiddels laten weten dat hij zich wil laten behandelen wat een soort bekentenis is van schuld. Wie gaat kronkelen, wie zegt zich van geen kwaad bewust zijn maar toch excuses aanbiedt, daar hangt een luchtje omheen.
Niettemin heeft in een vrij land heeft iedereen het recht zich tegen beschuldigingen te verweren. Van welke aard dan ook. Moeilijk valt in te zien waarom dat niet zou gelden bij seksuele intimidatie. En evenmin waarom dat de #metoo actie zou ondermijnen. Integendeel, het is juist goed voor de actie als het kaf van het koren wordt gescheiden en iedereen eraan meewerkt dat collateral damage zoveel mogelijk wordt uitgesloten.
Boven het artikel van Mensje van Puffelen staat: “Seksueel geweld is een cultuurprobleem”. Daarmee slaat zij de spijker op de kop. Wij hebben een wezenlijk cultuurprobleem bij de kop gepakt waarover wij tot nog toe besmuikt zwegen.
Maar het wordt van tafel gehaald, als de discussie zich verplaatst naar de rechten van verdachten. En als het taboe wordt verklaard om achter elke concrete beschuldiging van een concreet persoon vraagtekens te plaatsen en niet uitsluitend uitroeptekens.
Dan zal #metoo weldra vervliegen en het oude zwijgen weer terugkeren.
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.