Hongarije, een verlamd land

Na bijna drie jaar heb ik Hongarije verlaten. Het is het land waar mijn vader tijdens de Hongaarse Revolutie in 1956 als kind uit vluchtte. Voordat ik in 2009 naar Hongarije ging heb ik het grootste deel van mijn leven in Nederland gewoond.

Van glorie tot goot Als men in de binnenstad van Boedapest rondloopt is men omgeven door veel grandioze gebouwen – erfgoed van de glorietijden van het Oostenrijks-Hongaarse rijk – die Boedapest tot een van de mooiste steden van Europa maken. Nu, eind september, zijn er nog steeds veel toeristen die op hun stadskaarten aan het kijken zijn en hun camera’s volschieten met foto’s van de Donau, de Basiliek, het Parlement, en al het andere dat de stad te bieden heeft. ’s Avonds kan men zich fantastisch vermaken in de vele unieke uitgaansgelegenheden die de stad doen bruisen. Maar als men zich van de grootse panorama’s en de indrukwekkende gebouwen afwendt en meer naar de details kijkt, ziet men veel daklozen, vervuilde straten en ontevreden burgers.

Tot voor kort kwam ik dagelijks langs een reconstructieproject van een van de verkeersaders die door het centrum loopt. Vanuit de tram zie je dan ’s ochtends om half 8 gedemotiveerde werklui die stiekem hun bier of drank tevoorschijn halen om een slok te nemen. Met een dergelijk beeld kun je je moeilijk voorstellen dat de lagere klassen in Hongarije tevreden zijn met het leven. Goed, in Nederland zijn er zoveel mensen niet tevreden met hun leven, maar daar heb je meer kansen, vooral als je daadkracht hebt om iets te bereiken.

Braindrain Komend van een Nederlands gezin zonder financiële zorgen, is het verschil tussen mijn achtergrond en dat van de gemiddelde Hongaar groot. Voor veel Hongaren is het erg moeilijk om rond te komen met het inkomen dat ze hebben. Een gepensioneerd echtpaar dat het met 40000 forint (ongeveer 140 euro) per maand moet doen (straf voor de dienst als chauffeur in de tijd van het communistische regime?), of een schoolleraar met tien jaar ervaring die 350 euro per maand verdient. Een vakantie in het buitenland wordt dan erg lastig; iets waar menig 16-jarige in Nederland niet meer zonder mee kan (feesten in Spanje). Is iedere Hongaar dan depressie? Nee, maar de meeste klagen wel.

Hongarije lijdt van een enorme braindrain. Vele van mijn hoogopgeleide vrienden weten simpelweg geen baan te vinden in hun vakgebied. Als ze dat wel vinden dan is het inkomen dusdanig vernederend in verhouding tot hun competenties, dat velen hun geluk liever in het buitenland zoeken. Zoek je als hoogopgeleide een voor Oost-Europese maatstaven fatsoenlijk inkomen, dan ben je helaas gedwongen om voor een van de multinationals te gaan werken. Maar als je buiten het Hongaars niet tenminste 2 andere talen spreekt, dan zul je ook daar moeilijkheden ondervinden met het krijgen van een baan.

Politieke en economische neergang

Het nieuws in Nederland over de Hongaarse politiek is ook bepaald niet positief geweest. De perceptie is er dat Hongarije de mediavrijheid aan banden probeert te leggen en dat het teruggaat naar een dictatoriale bestuursvorm. De kop van een artikel in het NRC op 25 april jongstleden bevestigt zulke ideeën: “EU daagt Hongarije voor hoogste rechter wegens omstreden wetten”. De peilingen duiden niet op beters. De regerende Fidesz zou volgens Reuters slechts een trieste 17% van de stemmen krijgen. En de voornaamste oppositiepartij zou het met 14% van de stemmen moeten doen. Maar liefst 53% van de Hongaren kunnen zich met geen politieke partij identificeren.

Verder bevindt Hongarije zich economisch gezien op een dieptepunt. De forint stond eerder dit jaar zwakker dan ooit ten opzichte van de euro en daar komt bij dat mensen met een inkomen onder de 800 euro bruto meer belasting hebben moeten betalen dan het jaar ervoor.

Het ergste van dit alles is dat het land geen heldere toekomst te wachten lijkt te staan. Hongarije moet af van de politieke polarisatie waarin het zich bevindt. De twee grootste partijen, de Fidesz en de Socialisten, moeten respect voor elkaar tonen en focussen op het verbeteren van de situatie in het land. Het Poldermodel zou in dit land wonderen kunnen verrichten. Zelfs grote bouw- en infrastructuurprojecten zijn tot nu toe per regering volledig opnieuw begonnen. De reden? Alles wat de vorige regering heeft gedaan is onzinnige prut. Het schijnbare dictatoriale regeren van de Fidesz wordt alleen aan banden gelegd door de inmenging van de Europese Unie, omdat deze herhaaldelijk de Hongaarse regering op de vingers tikt als zij iets uithaalt wat tegen de wetgeving van de Unie is.

Het Hongaarse volk dient zich politiek te engageren en verder te kijken dan de twee partijen die de afgelopen achttien jaar het politieke landschap hebben gedomineerd en gedeformeerd. Een hoopvolle toekomst wordt niet bereikt door te klagen maar door te doen.

Ondanks dit alles zal ik Hongarije na drie jaar met pijn in mijn hart verlaten. Volg Tibor Hargitai ook op Twitter