Humaner asielbeleid moet vandaag nog beginnen

Afgelopen weekend heb ik bezoeken gebracht aan de vreemdelingendetentiecentra in Rotterdam en op Schiphol. Het grootste deel van de vluchtelingen in honger- en dorststaking is inmiddels gestopt met hun protest tegen het inhumane vreemdelingen­beleid van dit kabinet. Sommigen houden vol. Enkelen zijn zelfs vrijgelaten. Maar al die tijd is de aandacht van de media en van politiek Den Haag teveel gericht op de hongerstaking zelf en veel te weinig op het de reden van hun staking.

Het debat dat we moeten voeren, moet gaan over het beleid van staatssecretaris Teeven. Dáár vragen de stakers tenslotte aandacht voor. De staatssecretaris heeft een humaner asielbeleid beloofd tijdens het debat over het overlijden van de Russische vluchteling Aleksandr Dolmatov in vreemdelingendetentie. Dolmatov heeft zelfmoord gepleegd nadat fout op fout is gestapeld tijdens zijn asielprocedure en gevangenschap.

De vluchtelingen in vreemdelingendetentie vallen onder het gevangenisregime voor zware criminelen. Ze zijn echter geen criminelen, hebben niets anders gedaan dan de uitzichtloze situatie in hun thuisland ontvluchten en hier in Nederland geluk en een toekomst zoeken. Ze hebben geen andere middelen om aandacht te vragen voor hun situatie, dan in honger- en dorststaking te gaan. Dat is geen chantage, dat is wanhoop. En voor die wanhoop moet een oplossing komen.

De verhalen die ik in Rotterdam en op Schiphol heb gehoord, geven je een knoop in je maag. Het is beschamend hoe een welvarend en beschaafd land als Nederland omgaat met vluchtelingen. Staatssecretaris Teeven vergeet dat vluchtelingen asiel aanvragen omdat zij bescherming nodig hebben. In plaats van bescherming te bieden, worden ze in Nederland gevangen gezet, worden hun rechten ontnomen en wordt toegang tot basisvoorzieningen ernstig bemoeilijkt. Het gaat hier om mensen die of wachten op uitsluitsel over hun verzoek om een vergunning, of terug moeten naar hun land van herkomst. Zij hebben geen strafbare feiten gepleegd, geen misdrijf begaan. En toch worden zij na elk bezoek van familie of vrienden gevisiteerd; een duur woord voor een volledige lichamelijke controle op verboden zaken zoals drugs en wapens. Ze hebben amper bewegingsvrijheid, ze zitten bijna de gehele dag vast in hun cel en ze hebben bijna geen mogelijkheden om contact met de buitenwereld te onderhouden. Ook is de medische zorg in de vreemdelingendetentiecentra al jaren ver ondermaats.

Wat GroenLinks betreft wordt geen enkele vluchteling gevangen gezet in vreemdelingendetentie. Er zijn alternatieven om toezicht op vluchtelingen te houden, zonder ze hun vrijheid in deze mate te ontnemen. Als de staatssecretaris echt werk wil maken van het menselijker maken van zijn beleid, dan moet hij werk maken van deze alternatieven.

De honger- en dorststakers voelden zich genoodzaakt om over te gaan tot hun wanhoopsdaad. Ze vragen om zichtbaarheid voor de onmenselijke behandeling waar zij dagelijks aan worden bloot gesteld. Ik roep de staatssecretaris op om zijn belofte van een humaner asielbeleid gestand te houden. Geef deze mensen een menswaardige behandeling. Er zijn nu, vandaag, stappen te zetten om dit te realiseren. Daar hoeft niet mee gewacht te worden op evaluaties, visies of politieke ontwikkelingen.