Iedereen is leraar

Stel je eens voor dat ik als leraar een carrièreswitch zou overwegen. En dat ik tijdens het zoeken naar een nieuwe job terechtkom op een vacaturesite voor artsen. Bescheiden als ik ben, wil ik niet meteen te hoog inzetten. De functie van basisarts lijkt me als zij-instromer daarom wel wat. Er staan wervende teksten bij de vacature, zodat een breed publiek wordt aangespoord om te reageren. De bijbehorende salarisschaal-indicatie spreekt daarnaast ook zeker tot mijn verbeelding. En dan de functie-eisen. Tja, dat komt veelal neer op ‘het indiceren van mogelijke medische behandelingen van cliënten’. Onlangs heb ik bij mezelf nog een pijnlijke wervel in de rug geïndiceerd, waarbij ik mezelf heb doorverwezen naar een osteopaat. Daarnaast heb ik biologie in mijn pakket gehad op de middelbare school en zal mijn jarenlange onderwijsachtergrond toch ook wel een rol van betekenis kunnen spelen?

Toch ga ik dit uiteraard niet doen. Ten eerste heb ik geen behoefte om van baan te wisselen en ten tweede zou het natuurlijk totaal ongeloofwaardig zijn wanneer ik met mijn cv en achtergrond zou solliciteren op een baan als arts. Andersom blijkt het echter minder een probleem te zijn. Minister Arie Slob bedacht onlangs namelijk een aantal noodscenario’s die het huidige lerarentekort zouden moeten gaan opvangen. Met een knap gespeelde naïviteit kwam hij onder andere met een plan om als docent voor een grote groep, van zo’n vijftig tot zestig leerlingen, les te gaan geven. Want waarom zou je als vakdocent twee keer hetzelfde verhaal vertellen, terwijl dat ook in een keer aan een grotere groep kan? Onbegrijpelijke taal, van een man die zelf notabene een onderwijsverleden heeft en dus hoort te weten dat het huidige onderwijs niet (meer) werkt met enkel frontaal gegeven ‘hoorcolleges’, waarbij elke fractie van bijvoorbeeld persoonlijk leren keihard de nek wordt omgedraaid en geen enkele leerling individueel kan worden ‘gezien’. Iets wat vaak van nóg groter belang is dan het erin pompen van enkel stug gebrachte materie.

Daarnaast richtte hij zich tot de studenten die momenteel de lerarenopleidingen bevolken, de huidige onderwijsassistenten, de potentiële zij-instromers, herintreders en oja, de leerkrachten die in deeltijd werken. Volgens Slob spreekt het hierbij voor zich dat schoolbesturen de taak op zich nemen om bovengenoemde mensen aan zich te binden. Ook al vraagt dat meer begeleiding, uiteraard ook van het huidige docentencorps. Het zal het lerarentekort gaan oplossen, daar was hij zogenaamd heilig van overtuigd. Uit coulance worden er ook nog enkele duizendjes uitgedeeld wanneer bijvoorbeeld onderwijsassistenten willen doorstuderen aan de Pabo, om vervolgens het onderwijs in te gaan als leerkracht.

Een en ander doet me denken aan nog geen twee jaar geleden, toen Sander Dekker als staatssecretaris wilde scoren met het plan om op termijn enkel universitair geschoolde docenten voor de klas te hebben staan. Dit ter verhoging van de excellentie en de aansluiting van ons land bij de beste onderwijslanden ter wereld. Een plan dat juist enkel excelleerde in struisvogelpolitiek – het lerarentekort was immers al jarenlang aanstaande – en tevens loodrecht staat op de ad hoc-ideeën van Arie Slob.

Beide plannen hebben echter ook een overeenkomst. En dat is het onverantwoord en zonder steun omgaan met een grote beroepsgroep die het beste voor heeft met alle leerlingen. Niet elke zij-instromer, herintreder of student kan namelijk zomaar voor een klas gezet worden, vele uren in de week, al dan niet met een begeleider. Ook al is de knowhow nog zo groot. Het kunnen geven van een goede les wordt immers pas aangeleerd door het opdoen van ervaring in de vorm van vele uren lesgeven, voorbereiden en evalueren. Maar ook door te ervaren hoe het is om van lesstof te mogen afwijken wanneer er belangrijkere zaken spelen. Door te ervaren hoe het is om elk lesuur dertig verschillende kinderen te mogen ontvangen, met elk hun eigen achtergrond en verhaal. En door te ervaren hoe je structuur, diepgang en urgentie geeft aan een lesuur van hooguit vijftig minuten. Kortom, functioneren op de werkvloer, in de praktijk. Zolang er niet op deze manier zal worden omgegaan en gekeken naar het aanpakken van een probleem als het lerarentekort en de bijbehorende werkdruk, mogen we de vergelijking maken met het zij-instromen in een eveneens verantwoordelijke taak als die van bijvoorbeeld een huisarts. Met als grote verschil dat dit geen enkele politicus ooit zal inzien of uitspreken.