Ik wil geen Derde Wereldoorlog

Ik wil geen Derde Wereldoorlog. Ik wil geen militair ingrijpen in Oekraïne. Ik vind het enorm tragisch dat er 298 mensen om het leven zijn gekomen door een ‘verkeerd’ geschoten raket (wrong place wrong time), maar ik vind het vreemd als we nu ineens wel iets zouden doen in die regio. Tot de ramp met MH17 vond men dat in Nederland immers niet nodig?

Wat er met de Russen of Oekraïners gebeurt, of zo je wilt, met Palestijnen of Israeliërs, met Syriërs, Somaliërs, was tot nu toe voor ons geen reden om iets te doen. Vele burgers verdienen onze bescherming, omdat zij al jarenlang in enorm heftige, schijnbaar onoplosbare conflicten gevangen zitten. (En wat doen wij? Wij vangen 250 Syrische vluchtelingen op.)

Ik word er boos om dat steeds meer mensen vinden dat wij een leger daarnaartoe moeten sturen. NYTimes-columnist Roger Cohen twittert: “ Is this Srebrenica syndrome or what? Can’t believe passivity of Dutch whose citizens slaughtered. History there to be learned from. ” De vergelijking met Srebrenica is ongepast. Het deed mij wel denken aan een ander ‘klein’ incident in de Balkan met grote gevolgen.

Honderd jaar geleden werd de Oostenrijkse aartshertog Frans Ferdinand vermoord door een Servische nationalist. Oostenrijk stelde de Serviërs een ultimatum: de zaak moest tot op de bodem uitgezocht worden (waar hebben we dat deze week nog eens gehoord?!). Servië nam de verantwoordelijkheid van de aanslag op zich, maar liet geen Oostenrijkse inspecteurs toe op eigen grondgebied. Dit was iets tussen Oostenrijk en Servië, meer niet. Maar achter de schermen had Duitsland zich al bij Oostenrijk-Hongarije aangesloten, ervan uitgaande dat de Russen Servië zouden steunen – en Frankrijk de Russen. Het zou een kleine oorlog zijn in het grensgebied van Oostenrijk-Hongarije en Servië, maar het werd de Eerste Wereldoorlog. History there to be learned from.

Ken je geschiedenis, ken de verhalen. Ken je de Odyssee? Daar moest ik deze dagen toch ook wel aan denken. Achilles, de held van de Grieken, laat zijn beste vriend Patroklos de strijd aangaan in zijn (dus Achilles’) wapenuitrusting. Vijand Hektor denkt dat hij de strijd aangaat met Achilles (zoals je ook het verschil niet kunt zien tussen een legervliegtuig en een Boeing 747?) en doodt hem (dus Patroklos). Er wordt gevochten om de dode lichamen. Achilles moet wel wraak nemen: hij doodt Hektor en hangt zijn lichaam achter zijn wagen naar het Griekse kamp, sleept het een paar keer rond het lichaam van Patroklos en mishandelt het. Priamos, koning van de Trojanen en vader van Hektor, gaat naar Achilles en smeekt hem om het lichaam. Achilles belooft een wapenstilstand zolang de begrafenisplechtigheden duren.

Waarom lezen we dat verhaal nog steeds? Omdat het laat zien hoe de wrok van één man een oorlog kan betekenen; het is het falen van de mens om zich door wrok te laten leiden – tot daden die alleen maar nog meer wraak kunnen uitlokken. Het respectloos omgaan met doden is een oorlogsdaad. Maar dit is niet onze oorlog. Nee, echt niet.

Oké, ik ben een hardcore pacifist. Als tiener droeg ik een button tegen de doodstraf: ‘Why do we kill people who kill people to show that killing people is wrong?’ en in mijn agenda stond: ‘Fighting for peace is like fucking for virginity’ . Ik identificeerde me met de hippies en dat was meer dan een puberaal dingetje, meer dan een fashion statement. Het vredessymbool van de hippies was dat immers ook; ze verzetten zich tegen de Vietnam-oorlog omdat zij zelf niet mee wilden vechten in een oorlog waarin niet namens hen, niet in hun land, niet in hun belang mensen in honderdduizendtallen vermoord werden. Je hoeft geen pacifist te zijn of bloemen in je haar te dragen om het met me eens te zijn; welke oorlog hebben wij, hoe oud je nu ook bent, welke oorlog heb jij meegemaakt die al die slachtoffers waard was?

Ik wil dat burgers beschermd worden tegen de terreur van machtswellustelingen, maar ik wil geen Derde Wereldoorlog. S’il faut donner son sang, allez donner le vôtre.

Dit artikel staat ook op de website van Michelle van Dijk