Inburgeringscursus voor multinationals

Ik hou van nieuwkomers. In de trein drink ik altijd café latte van Starbucks. Door Apple kan ik op mijn iPad overal tv kijken. En vorige maand kocht ik een sjaal bij H&M. Leuke gasten, die nieuwkomers. Maar wordt het niet eens tijd dat zij echt gaan inburgeren in Nederland? Want van onze normen en waarden op cao- en belastinggebied hebben ze weinig kaas gegeten.

Neem bijvoorbeeld Starbucks. Iedereen in Nederland betaalt belasting, zodat onze kinderen naar school kunnen, zieke mensen zorg krijgen, we een rechtssysteem in stand kunnen houden, goede infrastructuur hebben en ga zo maar door. Het is natuurlijk mooi dat nieuwkomer Starbucks veel winst maakt. Maar let op: deze Amerikaanse immigrant heeft er de laatste jaren veel uitzoekwerk in gestoken om minder te kunnen bijdragen aan ons systeem. Tussen 2008 en 2014 heeft Starbucks maar liefst 26 miljoen euro te weinig betaald. Dat moest het bedrijf na stevig aandringen van de EU weliswaar terugbetalen aan Nederland, maar dat neemt niet weg dat Starbucks best een lesje kan krijgen van ‘hoe worden de wegen in Nederland betaald’ en ‘hoe komt het dat onze stations zo veilig zijn’. GroenLinks-Kamerlid Zihni Özdil heeft Starbucks terecht al eens een buitenlandse gelukszoeker genoemd die wil profiteren van ons land. Ik zou zeggen: laten we een stap verder gaan en de koffiegigant op inburgeringscursus sturen.

Nog een voorbeeld: Ikea. Doordat wij allemaal zo dol zijn op de boekenkasten, tuinmeubilair en gehaktballetjes van dit Zweedse warenhuis, hebben ze bij Ikea grote omzetten. Dat zal ook iedereen Ikea van harte gunnen. Toch lijkt dat niet genoeg te zijn. Zo laat het bedrijf de beroemde billy’s en al die andere leuke meubelstukken voor dumpprijzen door Europa vervoeren. Truckers krijgen zo’n driehonderd euro loon per maand betaald, weliswaar met daarbij nog belastingvrije netto vergoedingen, maar het blijft een zeer laag inkomen. Ook al behoort Ikea tot de eerste generatie nieuwkomers in ons land, hier geldt net zo goed: tijd dat iemand Ikea een lesje geeft met uitleg over het belang van eerlijke arbeidsvoorwaarden, ook voor chauffeurs. Want we weten allemaal hoe belangrijk het is om een eerlijk inkomen te krijgen, af en toe vrij te zijn en pensioen op te bouwen voor later.

En dan hebben we nog Ryanair dat met dumpprijzen het hele cao-systeem op Schiphol (en in heel Europa) onder druk zet. Of kijk naar de buitenlandse modeketen Primark die door een mix van goedkope medewerkers en goedkope kleren het de andere winkels in onze binnensteden zeer moeilijk maakt. Het is natuurlijk niet gepast om alle nieuwkomende multinationals over een kam te scheren. Maar toch: als we willen dat Nederland een prettig land blijft, dan moeten we deze bedrijven onze normen en waarden bijbrengen. Met verplichte cursussen en examens, die ze net als de andere nieuwkomers in ons land zelf mogen betalen.

Er zijn vast ook nieuwkomers die het wel goed doen. En tegelijkertijd moeten we ook kritisch blijven op onze eigen multinationals. Neem Ahold. Waar zou ik zijn zonder Albert Heijn! Maar waarom is Ahold-merk Etos nou eigenlijk ondergebracht in Zwitserland? Doet Ahold aan belastingontwijking? En dan heb ik het nog niet eens gehad over rijke ondernemingen die breken met onze mooie traditie om cao-afspraken te maken met de vakbond en uitwijken naar de ondernemingsraad. Het is lastig om normen en waarden te prediken als zelfs onze eigen jongens er maling aan hebben. Daar moeten we snel wat op verzinnen.

Hoe dan ook: tijd dat ons immigratiedebat een multinationale dimensie krijgt.