Ineens stond ik in de rij bij het daklozenloket

Vol goede moed en gesteund door de nodige antroposofische nieuwsgierigheid naar het daklozenbestaan heb ik geprobeerd een postadres te krijgen. Dit op advies van een instantie die mensen helpt in nood. Ik zou namelijk een baantje bij een uitzendbureau geregeld kunnen hebben. Een onmogelijk resultaat omdat ik niet in Nederland sta ingeschreven. Maar met blauwe ogen en de nodige charme heb ik een baantje kunnen vinden als corona-tester.

Helaas gaat deze baan toch niet door omdat ik tijdens de training niet voldoende gemotiveerd overkwam. Iedereen die mij een beetje kent weet dat dit grote onzin is en dat er iets anders aan ten grondslag lag. Laten we er voor het gemak van uitgaan dat ik te oud ben en daardoor niet eenvoudig te kneden. Of misschien was er enige irritatie omdat ik na de training mijn beschikbaarheid moest aangeven en ik volledig beschikbaar was maar met uitzondering van de vakantieweek met de kinderen.

Hoe dan ook, vanmorgen, 06.30 uur sprong ik het bed uit. Mijn gedachte van vandaag, “ik ga een belangrijke stap vooruit maken”. Een postadres zorgt er namelijk voor dat ik bijvoorbeeld een ziektekostenverzekering kan afsluiten. Om maar iets te noemen. Het adres: Smalle Haven 109 in Eindhoven, een speciaal kantoortje voor daklozen naast het gemeentehuis. Stel je voor dat je gewoon tussen het ‘gewone volk’ zou zitten.

Het advies: zorg dat je er vroeg bent, dan ben je ook zo weer weg. Dus mijn focus lag er op om 08.15 uur aanwezig te zijn. Eerst maar eens de auto van mijn vriendin parkeren. Nee, niet in de parkeergarage want er staat geen geld op mijn bankrekening en je kan er alleen maar met pinpas betalen. (gelukkig melden ze dit tegenwoordig bij de ingang van de garage). Dus op zoek naar een parkeerplaats aan de straat maar wat schetst mijn verbazing, ook dat parkeerkaartje kan je alleen maar met pinpas betalen. Fuck, dan maar een boete als ik pech heb.

Snel doorlopen, ik wil er immers echt om 08.15 uur zijn. Even zoeken naar de Smalle Haven maar het werd mij al heel snel duidelijk dat ik op het juiste adres was. Mijn ‘vakbroeders’ stonden al te wachten. Het eerste wat me opviel is dat een dakloze er soms helemaal niet als dakloze uitziet. Tuurlijk was er een meneer met baard, kapotte spijkerbroek en een knalrood gezicht. Je vraagt je heel even af of hij het niet koud heeft in dat dunne jasje. Oh ja tuurlijk, er zit de nodige antivries in.

Nederlanders, buitenlanders, jong, oud en voornamelijk mannen. Er was een vrouw, zij was ook voor het eerst hier en wilde een postadres omdat ze geen relatie meer heeft en nu bij vrienden woont.

Ik had nummer 7 en dat bleek achteraf nog een geluk. Uiteindelijk kwamen er nog 16 anderen opdagen die niet het advies hadden gekregen om er ruim voor 08.30 uur te zijn. Het was direct zichtbaar dat de mensen die dit al eerder gedaan hebben ruim op tijd stonden te wachten. De eerste was die dag zelfs al om 07.00 voor de deur gaan zitten. Hij vond het vreselijk om tussen de daklozen te wachten en wilde er zeker van zijn dat hij zo snel mogelijk weer weg kon.

Dat het niet fijn was, is zachtjes uitgedrukt. Daar sta je dan buiten te wachten. Het is nog niet eens winter en al heel erg koud. “Ik had 5 jaar geleden gewoon een huis en een leaseauto”, klonk het ineens met volle frustratie uit een hoek tussen mijn nieuwe vrienden. Er vormde zich een gesprek. Ik vroeg hen waarom ze hier stonden. Niet dat deze vraag direct werd omarmd: “waarom wil je dat weten?” “flikker op man”. Maar jaren lang op de markt staan helpt me om vrij snel te laten zien dat ik oprecht geïnteresseerd ben in de medemens. Waarom staan ze daar? Om zich te melden. Te melden wat ze aan het doen zijn, anders vervalt hun postadres.

“Maar het is toch fijn om een postadres te hebben”, was mijn vraag. Toen moesten een paar mannen lachen. “Hahaha, zeker je eerste keer hier. Eindhoven is een kutstad. Ze doen er hier alles aan om je tegen te werken.” Het blijkt zo te zijn dat je je met een postadres niet kunt inschrijven. En zonder inschrijving krijg je geen hulp.

Maar goed, het is inmiddels 08.30 uur. Eh, herstel: het is 08.34 uur en er komt een lange slungel aan. Ik gok zijn leeftijd op een jaar of 17. Hier gaat het mis in mijn denken, dat je 45 jaar bent zorgt ervoor dat je vaak een foutieve inschatting maakt bij de leeftijden van het jongere grut. Laten we zeggen dat de jongeman 21 jaar is. En dit is zijn eerste baantje bij de beveiliging van de gemeente.

We moesten één voor één naar binnen om ons met ID-kaart bij deze beveiliger te melden. Misschien hadden ze vanmorgen bij de koffie geloot wie er vandaag de daklozen moest gaan inschrijven. Want allemachtig, wat had hij er zin an. “Wat mot je” was de openingszin van deze enthousiaste puber met zijn eerste baan. “Ik wil graag een postadres…” Hij noteerde mijn gegevens, paspoortnummer, geboortedatum, etcetera. Zo zag ik dat ik nummer 7 was op de lijst en ik werd weer naar buiten gestuurd om te wachten totdat ik naar binnen zou worden geroepen.

“Hé nieuwsgierige!, je hebt geluk!” riep er één. Hoezo dat dan, zo gelukkig voelde ik me niet op dat moment. Nou wat bleek, het spreekuur is precies een uur open. Maar de registratie begint al om 08.30 uur. De eerste mensen worden pas om 09.00 binnen geroepen. En ze stoppen weer om 09.30 uur. Soms kunnen ze maar 10 mensen behandelen en als je dan nummer 11 bent dan kan je gewoon de volgende keer opnieuw in de rij gaan staan. Hmmm, ik begin de man die er om 07.00 uur stond steeds beter te begrijpen.

De sfeer werd wat ontspannener wat en steeds meer mensen begonnen hun verhaal te delen. Hoe meer informatie er los kwam, hoe emotioneler ik werd. Ten eerste zijn dit gewoon allemaal mensen zoals ik, die eerst gewoon een goed leven hadden. Bij iedereen is er iets misgegaan en ze komen niet meer uit het dal.

Maar ook kwam ik tot het inzicht dat een postadres helemaal niet zo fantastisch was als ik dacht. Je moet namelijk iedere week je post op komen halen via hetzelfde systeem. Weer buiten in de rij wachten. En sla je een keer over, dan kunnen ze je postadres intrekken. Zo vertelde iemand dat hij wekenlang geen post had ontvangen. Pas na lange tijd erachter kwam dat zijn adres was opgeheven. Waarom? Omdat hij twee weken (dus twee keer) niet langs was gekomen voor zijn post.

De frustratie bij de aanwezige heren was erg groot. Overgeleverd aan de gemoedstoestand van de ambtenaar die dan aanwezig is. En je behandeld voelen als een onwaardig mens. Waarom? Omdat je geen inkomen hebt.

Oh ja, de enige vrouw die er was heeft een enorme uitdaging. Ze heeft wel gewoon een baan maar kan daardoor onmogelijk iedere week op maandagochtend tussen 11-12 uur langskomen om haar post op te halen. Dus ondanks haar baan zal ze geen postadres krijgen. Ook voor haar is de grootste motivatie haar ziektekostenverzekering. Ze werkt namelijk in het ziekenhuis en is als de dood dat ze nu corona krijgt en op de IC belandt. Ze is niet verzekerd en ziek worden zou haar faillissement betekenen.

Inmiddels zijn de eerste mensen weer klaar en springen op de fiets. Opvallend trouwens dat geen van allen zijn fiets op slot had gezet.

“Meneer Knoppert…”, raar hoor om je eigen naam in deze setting te horen. Ik mocht naar binnen. Mondkapje op. Handen desinfecteren en het spreekkamertje in. Ik moet zeggen dat bij mij al een gedachte rondzweefde in mijn hoofd. De gedachte was: “Laat dat postadres maar zitten”. Ik kan helemaal niet iedere week naar Eindhoven reizen om mijn post op te halen. Ik heb geen auto en geen geld. Rara, hoe ga ik dat doen?

Gelukkig maar dat ik deze gedachte had. Ik kreeg namelijk geen postadres en was daar niet teleurgesteld in. Ik moet met een arbeidscontract terug komen. Maar ja, een arbeidscontract krijgen zonder inschrijving… dat is feitelijk onmogelijk. “Sorry, dat is de wet, zonder arbeidscontract geen postadres.”

Dus ik moet terug komen met een getekend arbeidscontract. Wat ik nu wel interessant zou vinden is het volgende, wat als ik nu terug ga met een zogenaamd 0-uren contract? Mag ik dan wel een postadres krijgen? Ik stel voor dat ik op zoek ga naar een ondernemer in de buurt van het gemeentehuis. Misschien wil die helpen om op dinsdag en donderdag ochtend tussen 08.00 – 10.00 uur een warmtepaal neer te zetten. Je weet wel, zo’n terrasverwarmer met een gasfles. Dan staan we tenminste een beetje warm buiten met elkaar te wachten in de buitenlucht.

En ik denk, dit zijn allemaal mensen die iets bijzonders kunnen. Allemaal mensen met ouders en velen ook met kinderen. Allemaal mensen die het af en toe niet meer zien zitten. Allemaal mensen die zich afvragen waarom dit hen overkomt. Het is voor mij een motivatie om er iets aan te doen. Een verschil te maken. Het zal moeilijk zijn, dat snap ik wel.