Internet moet een schoolvak worden

Nederland is internationaal koploper op het gebied van internetgebruik en breedbandaansluitingen. Alle Nederlandse jongeren zijn volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek online en 91 procent van hen is actief op sociale netwerken. Minimaal 20 procent van de jongeren komt volgens onderzoek van de Universiteit Twente in aanraking met cyberpesten. Jonge sollicitanten worden steeds vaker afgewezen vanwege compromitterende foto’s die ergens op het net rondzwerven of vanwege andere online uitlatingen.

Volwassenen gaan er ten onrechte van uit dat alle jongeren digitaal vaardig en competent zijn. Ze zijn immers met internet opgegroeid. Uit verschillende onderzoeken blijkt echter dat jongeren heel weinig van internet weten. Ze doen weliswaar veel op internet, maar weten bijvoorbeeld niet of nauwelijks hoe zoekresultaten tot stand komen of wie er achter dagelijks geraadpleegde sites als Wikipedia en YouTube zitten.

Wie als docent, ouder of wetenschapper meekijkt met jongeren die iets opzoeken, lezen of publiceren op internet, ziet dat ze grote moeite hebben met zowel eenvoudige taken (een adres in een routeplanner invoeren of een woord op een pagina tekst vinden) als  complexere (vier waardevolle bronnen vinden voor een profielwerkstuk, een document een logische naam geven zodat je het ook over vier maanden nog kunt terugvinden). Het is niet vreemd dat ze moeite hebben met dergelijke zaken, want ze hebben ze nooit geleerd.

Het wordt dus hoog tijd dat ‘internet’ een vak wordt op de basisschool en in het voortgezet onderwijs. Als kinderen zouden leren hoe internet precies werkt, zouden ze zich beter kunnen weren tegen digitale pesters. Ze zouden ook leren hoe ze hun privacy kunnen beschermen, zodat ze later niet voor onplezierige verrassingen komen te staan omdat virtuele ‘jeugdzonden’ onuitwisbaar blijken te zijn.

Tijdens de internetles zou er ook veel aandacht moeten worden besteed aan slimmer zoeken. Scholieren krijgen nu soms wel te horen: ,,Je moet iets over slavernij opzoeken, maar je mag Wikipedia niet als bron gebruiken’’, maar hoe doe je zoiets eigenlijk? Nou, bijvoorbeeld met de simpele zoekopdracht [ slavernij -site:nl.wikipedia.org/wiki/ ]. Het pijnlijke is dat de meeste docenten dit zelf ook niet weten. Sterker nog: uit onderzoek van Google blijkt dat 90 procent van de internetgebruikers in de VS zelfs niet weet dat je met de toetscombinatie ctrl + f op een webpagina kunt zien waar een gezocht woord staat. Op de middelbare scholen geldt dit voor 75 procent van de leraren en op universiteiten toch nog altijd voor 50 procent van de docenten.

Er is geen reden om aan te nemen dat docenten in Nederland wat dit betreft veel beter scoren. ‘Internet’ zal dus niet alleen een verplicht vak moeten worden op basisscholen en in het middelbaar onderwijs, maar ook op lerarenopleidingen. Immers: docenten kunnen een en ander pas overtuigend overdragen als ze het eerst zelf goed in de vingers hebben.

Wordt er op dit terrein dan niet al van alles gedaan? Op sommige basisscholen wordt wel aandacht aan internet besteed, maar niet als apart vak. Wel komt het af en toe ter sprake tijdens bijvoorbeeld maatschappijles (,,niet zomaar gaan chatten met mensen die je niet kent’’). Op sommige middelbare scholen leren kinderen tijdens ‘informatiekunde’ onder meer presentaties met Powerpoint maken. Dit is echter zeker niet voldoende. Internet is een complexe bron, die bovendien doorlopend in ontwikkeling is. Het niveau van de internetlessen zou moeten meegroeien met het niveau van de leerlingen. Momenteel klagen veel docenten op universiteiten en hogescholen dat studenten nauwelijks in staat zijn om onbetrouwbare van betrouwbare bronnen te onderscheiden. Praktische lessen geavanceerd zoeken op internet in de hoogste klassen van het middelbaar onderwijs, waarbij leerlingen per opdracht moeten documenteren hoe ze tot bepaalde zoekresultaten zijn gekomen, hadden dit kunnen voorkomen.

‘Internet’ moet zo snel mogelijk een verplicht vak worden. Geen ander medium heeft ooit zoveel invloed op ons leven gehad. En geen ander medium is ooit in zo’n korte tijd tot zo’n belangrijke bron van informatie uitgegroeid. Daar zitten allerlei haken en ogen aan, die je van jongs af stapsgewijs zouden moeten worden bijgebracht.