Je bent nooit mooi genoeg

Ivan Wolffers schrijft elke dag een gezond weetje, gebaseerd op onderzoeken met merkwaardige en soms ongelofelijke uitkomsten. Door de weetjes van Wolffers leer je van alles over bijvoorbeeld verschillende ziektes, medicijngebruik en gezond afvallen, maar ook over de vaak komische verschillen tussen mannen en vrouwen.

We hebben allemaal wel eens zo’n dag, maar wat gebeurt er als je dat elke dag hebt? Als andere mensen vinden dat je er fantastisch uit ziet, maar je zelf een pietje precies bent en allerlei details opmerkt “die er niet uit zien!”. Dan spreken psychiaters van Body Dysmorphic Disorder (BDD). En volgens die psychiaters komt het bij maar liefst 2 procent van de bevolking voor.

Ik weet nooit wat ik precies moet vinden van de opwinding onder psychiaters als ze over zulke dingen schrijven en heb niet zo snel een “oh, wat erg reactie”, want ik vermoed dat er allerlei vloeiende overgangen zijn. Dat veel mensen er maar een klein beetje last van hebben en dat het bij maar een gering deel van de mensen hun leven geheel overschaduwt.

Wetenschappers hebben nu onderzoek gedaan waaruit blijkt dat mensen met BDD een andere bedrading van de hersenen hebben en als iets met hersenscans is aangetoond moeten we het ineens heel serieus nemen.

Er gingen 14 mensen met BDD en 16 mensen zonder de scanmachine is. Al eerder was met zo’n scanmachine aangetoond dat mensen met BDD visuele informatie ‘abnormaal’ verwerken. In dit nieuwe onderzoek werd een methode gebruikt waardoor je vooral verbindingen in de hersenen in beeld kunt brengen. Wat bleek? Bij mensen met BDD waren de verbindingen tussen de gebieden in de hersenen die visuele input verwerken en de gebieden waar emoties herkend worden, enorm toegenomen.

Boeiend? Ja, een beetje. Je moet nu niet denken wat de wat simplistische hersenwetenschappers ons willen doen geloven, dat het allemaal in onze hersenen zit (wij zijn ons brein). Wat mogelijk belangrijker is, is dat die verbindingen zo sterk worden door wat wij in de echte wereld leren. En wat leren we in de echte wereld? Dat we er nooit goed genoeg uit zien, want rondom ons zien we in toenemende mate vooral gefotoshopte modellen. Vrouwen en mannen die geselecteerd zijn om in films en tv-programma´s te verschijnen, maar die onwaarschijnlijke lichamen hebben. In de strijd er ook zo uit te zien falen we en in toenemende mate zien we allerlei details die toch net niet kloppen, waardoor we ongelukkig worden. Wat je volgens mij op zo’n scan ziet zijn de sporen die de wereld rondom ons achterlaat in onze hersencircuits.

Ik vind het zelf boeiender om onderzoeken te lezen die vastleggen hoe we leren hoe we moeten zijn, hoe we er uit moeten zien, hoe we ons moeten gedragen om in de smaak te vallen en dat goed in kaart te brengen. Hoe we ons daar weerbaar tegen kunnen maken en hoe we mensen (en dat zijn vooral vrouwen die afgerekend worden op hoe ze eruit zien) zouden kunnen steunen hun zelfvertrouwen terug te krijgen. Het proces is interessanter dan het eindproduct in de hersenen.

Ik zou het ook interessant vinden eens te onderzoeken wat daarbij beter werkt: een psychiater die denkt dat het dwanggedrag is en een antidepressivum voorschrijft of een hulpproces waarbij je leert door de prikkels uit de buitenwereld heen te kijken, de advertenties leert te doorzien, maling te hebben aan de details die er niet toe doen.

Volg Ivan Wolffers ook op Twitter Het vorige weetje: De keuze tussen vies en ongezond

Het nieuwe boek van Ivan Wolffers is: Het gezonde lifestyleboek