Jemen ongecensureerd

Oppositiegeluiden zijn schaars in het zonovergoten Jemen. Wie werkzoekende arbeiders op een straathoek vraagt naar hun povere daginkomen van 8 euro, zoals ik deed, wordt door politieagenten weggeduwd. Zonder toestemming mogen buitenlanders niet buiten de hoofdstad reizen om zich op de hoogte te stellen van de situatie. Dat overkomt mij dus aan de lopende band. De uren die ik op een stoel bij het Ministerie van Informatie heb doorgebracht zijn inmiddels niet te tellen.

Hoofdredactrice Nadia Abdulaziz al-Sakkaf (33) vecht al jaren tegen deze informatiebreidel in de kolommen van de Yemen Times, de Engelstalige krant die tweemaal per week verschijnt. Dus met een bosje bloemen in de hand, omdat ik door verkeerschaos en veranderende werkschema’s was vertraagd, bezocht ik in een zijstraat de jongste en enige vrouwelijke hoofdredacteur, en tevens uitgever, in het Midden-Oosten. Haar internationaal veelvuldig bekroonde krant is een van de weinige spreekbuizen tegen president Ali Abdullah Saleh. Juist de onwetendheid over het armste land in het Midden-Oosten, dat sinds onderbroekterrorist Omar Abulmutallab in de schijnwerpers staat, verhindert iedere verbetering, stelt ze. Ze begon met wat me ook al duidelijk is geworden:

‘Het echte probleem is dat Jemenieten niet van hun eigen land houden. De mensen missen loyaliteitsgevoel. Van president tot de laagste klasse, die de straat schoonveegt, iedereen pakt liever geld aan dan dat ze hun werk goed verrichten.’

Ondertussen valt het land in brokken uiteen. In het noorden vechten sji’itische rebellen, in het zuiden verharden de stemmen voor onafhankelijkheid, De terreurorganisatie al Qaida-op-het-Arabische-Schiereiland dreigt met aanslagen en de 200 stammen die het land telt, vormen allemaal hun eigen koninkrijk.

Nadia: ‘De regering bestaat alleen in de hoofdstad Sana’a. Het platteland ontbeert basisbehoeften als wegen, medische zorg of telefoon en heeft eigen wetten ingevoerd.’ President Ali Abdallah Saleh, sinds 1978 aan de macht, ziet ze als aanstichter van de desintegratie. ‘Saleh zag Jemen nooit als één natie. Hij betaalt de stammenleiders en laat ze meegenieten. Zijn aftreden vergroot de kans voor een democratischer en stabieler Jemen.’Ze snapt de huiver van  de buitenwereld, wan verandering is altijd angstig. ‘ Maar als hij aanblijft gaat het land sowieso naar de bliksem. We hebben jonge, intelligente en kreukloze leiders nodig.’

De hoofdredactrice neemt geen blad voor de mond. Dat waardeer ik enorm. Ik houd nu eenmaal van moedige mensen. Ze blijft doorgaan ondanks talloze dreigementen. Haar vader Abdulaziz Y. al Saqqaf, sprak ik elf jaar geleden voor de VPRO-radio. Hij was ook een groot vechter voor mensenrechten. Een paar maanden na het gesprek kwam hij bij een verdacht verkeersongeluk om het leven. De repressie is wel verminderd zegt ze, maar nu nog posten leden van de geheime dienst Mukhabarat buiten op straat en houden bezoekers in de gaten. ‘Er zijn duizenden politieke gevangen in Jemen. Politieke tegenstanders worden in hun bestaan aangepakt. Als ze een zaak zaak hebben, wordt die kapot gemaakt. Als je zoon studeert aan de universiteit zorgen ze dat die nooit zijn examens haalt. De staat maakt het leven van mensen die néé zeggen erg moeilijk.’

De hoofdredactrice verzet zich dan ook tegen de beeldvorming in Europa en de Verenigde Staten dat al-Qaida in Jemen de grootste bedreiging vormt.  ‘Al Qaida van nu is zwakker dan in de jaren negentig. In 2001 was Osama Bin Laden een held in Jemen. Nu denken velen dat terrorisme hun kwaad doet, zelfs als het doelwit internationale belangen zijn. Jemen is een zwakke staat en dat maakt het mogelijk voor iedereen, of het nu islamitische fundamentalisten, socialisten of Houthi-opstandelingen zijn, te groeien.’

Op 28 januari wordt in Londen een Jemen-conferentie gehouden in Londen. De plotselinge internationale aandacht voor Jemen is hypocriet, meent ze. ‘Ik zie liever dat de wereld zich niet met Jemen bemoeid. Ze steunt een regering die de bron van alle problemen vormt. Als de internationale samenleving Jemen echt wil helpen moet dat buiten deze regering om.’

Hoort u het eens van een ander.

Dit stuk staat ook op Arnoldkarskens.com.

In De Pers kunt u in mijn artikel Jemenieten houden niet van hun eigen land nog meer te weten komen.

De foto nam ik van dansende mannen zwaaiend met hun kromme mes, de jambiya. Het geweld zit diep ingebakken.