Jihadisten menen wat zij zeggen en niks anders

Je leest de laatste tijd steeds vaker dat jihadisten en moslims in het algemeen reden genoeg hebben om het Westen te wantrouwen. Dat heeft immers hun landen onderworpen en verdeeld, aan de bevolking ongevraagd allerlei heersers opgelegd, dure beloftes bij de vleet geschonden en tenslotte de grondstoffen – met name olie – tegen bodemprijzen weggesleept. Althans voor zo lang als dat lukte.

Hier is geen speld tussen te krijgen. Even een korte schets: het Ottomaanse Rijk, dat ook zowat het hele Midden-Oosten bestreek, koos in de Eerste Wereldoorlog partij voor Duitsland. Daarop verwekten Engeland en Frankrijk opstanden onder de Arabieren met de belofte dat zij hen zouden helpen bij het stichten van een verenigd eigen rijk, geheel volgens het model van de natiestaten dat toen in de mode was. De film Lawrence of Arabia is op dit gegeven gebaseerd.

Na de capitulatie van het Ottomaanse Rijk verdeelden Engeland en Frankrijk onderling het Midden-Oosten waardoor grenzen ontstonden die vroeger nooit hadden bestaan, bijvoorbeeld de Sykes-Picot lijn, die Irak en Syrië scheidt en die de nieuwbakken kalief Abu Bakr Al-Baghdadi beweert te hebben opgeheven. Die geheime deal hadden Londen en Parijs al in 1916 gesloten zonder dit hun Arabische bondgenoten mee te delen. Londen beloonde de twee Mekkaanse prinsen, die Lawrence hadden geholpen ( zie de film ) door voor hen twee vazalkoninkrijken te stichten, te weten (Trans)Jordanië en Irak. De Jordaanse koning, die zo fier voorop liep verleden week zondag in Parijs, is een nazaat van zo’n prins. Opstanden tegen deze regeling werden met veel geweld neergeslagen. De Britten gooiden in Irak gifgas uit vliegtuigen.

Dan beloofden de Britten tijdens de Eerste Wereldoorlog aan vooraanstaande zionisten dat zij in Palestina een Joods nationaal tehuis mochten stichten. Ook dat was een bedrieglijke toezegging zoals bleek uit het verdere gedrag van de Britten, die na de overgave van de Turken de politieke en militaire macht in Palestina overnamen. En dan hebben we het nog niet eens over het gesol met de Koerden.

Het staat volgens mij niet in de koran maar wel in de bijbel: zelfs een ezel stoot zich niet tweemaal aan dezelfde steen. Dat de Westerse mogendheden in het Midden-Oosten niet erg geloofwaardig overkomen, is volkomen verdiend. 

Gevaarlijke misvatting Dit besef kan echter leiden tot een gevaarlijke misvatting: dat het organisaties als Hamas, Al Quaeda of de Islamitische Staat te doen is om het herstel van aangedaan onrecht. Dat zij een eind willen maken aan de kunstmatige staten en de met westerse steun in het zadel gehouden dictaturen in hun regio. Dat zij greep willen krijgen op hun natuurlijke rijkdommen om een rechtvaardige samenleving op te bouwen met welvaart voor allen. Dat zij – kortom – een bevrijdingsbeweging vormen en geen bedreiging voor ontwikkeling en vrijheid. Dat je hun handvesten en programma´s niet zo serieus hoeft te nemen.

Deze misvatting is een rest uit het oude marxistische denken, of liever gezegd uit een slecht begrepen en vulgaire versie daarvan. Ideologieën en religies komen volgens die leer te ruw gezegd voort uit de economische omstandigheden. Zij dragen de visie uit van maatschappelijke klassen op die omstandigheden. Zo kan bijvoorbeeld bij onderliggende groeperingen een bewustzijn ontstaan van kapitalistische structuren die hun ontwikkeling belemmeren. Maar er wil ook wel eens een vals bewustzijn naar voren komen dat het  werkelijk inzicht versluiert. Bijvoorbeeld: je herkent kapitalistische uitbuiting maar je geeft de joden daarvan de schuld. 

‘Eigenlijk’ Dit leidde dan tot veel vergoelijkende betogen met daarin het woord ‘eigenlijk’. Het is heel onjuist van al die jodenhaat maar ‘eigenlijk’ voeren die antisemieten de goede strijd. Ze moeten alleen inzicht krijgen in de valsheid van hun denken. Of moderner: ‘eigenlijk’ zijn de kiezers van Wilders helemaal niet tegen moslims of immigranten. Zij brengen alleen maar hun onzekerheid tot uitdrukking tegenover de snel veranderende maatschappij. Zij zijn vooruitgangsverliezers. Neem die dreigende taal tegenover asielzoekers met een korrel zout. 

Met andere woorden: ze bedoelen iets anders dan ze beweren. Die IS-fanboys roepen wel rare dingen, maar eigenlijk verzetten zij zich tegen onderdrukking en achterstelling. Alleen, dat zien ze zelf nog niet scherp genoeg. 

Ook dit onderdeel van het marxisme is volstrekt achterhaald. Dat niet alleen, het gaat in feite om een heel paternalistische kijk op de zaak: jij weet beter wat mensen aan de andere kant van de wereld bedoelen dan zij zelf. 

Het snijdt meer hout om politieke bewegingen te beoordelen op wat zij doen en dat in verband te brengen met hun levensbeschouwing. Wij zien dan dat IS en Al Quaeda andersdenkenden vervolgen en afmaken, wrede straffen opleggen, homoseksuelen vermoorden, aan vrouwen onderwijs verbieden en hen dwingen in de openbaarheid de boerka te dragen. Het kalifaat heeft zelfs de slavernij weer ingevoerd onder meer met het argument dat de ondergang van de islamitische macht is begonnen toen het Westen afschaffing van dit gebruik gebood.

Wie de geschriften en de uitingen van deze bewegingen bestudeert, stelt vast dat deze thema’s allemaal tot de speerpunten van het beleid behoren: er is een volledige overeenstemming tussen theorie en praktijk. 

Vijand Met andere woorden: jihadisten verzetten zich niet tegen de overmacht van het Westen. Zij komen het Westen als vijand tegen als zij proberen hun maatschappijmodel aan de wereld op te leggen. Ze zijn géén bevrijdingsbewegingen. Zij verspreiden onderdrukking. Zij zeggen wat zij denken. En zij doen wat zij zeggen. Zij zijn doodsvijanden van vrijheid, democratie en diversiteit. Zij haten ons omdat zij onze manier van leven haten, die van jou en die van mij. Ze zijn bang van het vrije denken dat bij ons de norm is. Zij willen het Westen niet verslaan omdat het onderdrukt maar omdat het de vestiging van hun kwaadaardige theocratie in de weg staat. 

En het is inderdaad een feit, dat de staten waarmee wij als burgers van Europa verbonden zijn, zoveel van hun geloofwaardigheid in het Midden-Oosten hebben verspeeld. Dat maakt het alleen maar moeilijker om onze vijand te verslaan.

Om terug te komen op de demonstraties van deze week: wij, vrije mensen op de straten, de pleinen en de stoeten, moeten een uiterst kritische houding aannemen tegenover wie namens ons beweert te spreken op het podium. En tegenover de machthebbers, die ineens de kop nemen als onze massa in beweging komt.  Maar die jihadisten zijn de vijand omdat ze menen wat zij zeggen. Daarin verandert niets. 

Beluister dit opiniestuk hier 

Volg Han ook op Twitter

Het nieuwste boek van Han is De Mooiste Jaren van Nederland (1950-2000)