Joaquin Phoenix trekt gezapige Woody Allen omhoog

Woody Allen is gefascineerd door moord. Wat is een leven waard in een wereld vol ellende? Kan een mens zijn geweten in slaap sussen? Welke rol speelt noodlot? Hij verwerkte deze vragen in kluchtige komedies als Bullets over Broadway en Love and Death, maar ook in ernstige thrillers als Crimes and Misdemeanors en Match Point. Met zijn nieuwste film Irrational Man combineert hij morele vraagstukken met zwarte komedie.

De karakteristieke Allen-rol van de tobberige intellectueel wordt in deze film gespeeld door Joaquin Phoenix. Dit is een uitstekende keuze. Phoenix is een acteur die goed kan suggereren dat hij op het randje van de waanzin balanceert. Hij roept de vraag op of Abe Lucas werkelijk een morele daad stelt of misschien gewoon een thrill seeker is. De fris en fruitig ogende Emma Stone biedt mooi tegenwicht voor de intense Phoenix en maakt het overtuigend waarom een keurig middenklasse meisje zich aangetrokken voelt tot deze gevaarlijke man.

Zo zijn het de hoofdrollen die voorkomen dat Irrational Man een hybride film wordt. Want het tempo ligt laag, de dialogen zijn uitleggerig en de wendingen die het plot voortdrijven zijn soms wel erg opzichtig. De losse stijl waarmee Allen zijn scènes ensceneert en filmt, in het verleden vaak prachtig en elegant, voelt nu eerder gemakzuchtig. Hierdoor worden de scherpe morele vragen en de wrange humor nooit voelbaar.

Op 79-jarige leeftijd houdt Allen zich nog altijd aan zijn rigide tempo van één film per jaar. Hoe bewonderenswaardig dit ook is, kun je het niet nalaten je af te vragen of Irrational Man niet gebaat zou zijn geweest bij een paar extra maanden voor herschrijvingen en montage. Overigens is Allen alweer bezig met zijn volgende film, met Kristen Stewart, Bruce Willis en Jesse Eisenberg, die gepland staat voor volgende zomer.

Bart Juttmann, bekend van de webserie Ideale Liefde, bespreekt op Joop wekelijks een film. Volg Bart ook op Twitter