Journalistiek: van Castricum tot Colvin

Wanneer is iets journalistiek? Nadat Rutger Castricum op ouderwetse jaren-vijftig wijze door een onwillige burger onzacht van diens erf werd verwijderd, barstte de discussie daarover los. Wij kunnen dus niet achterblijven. Wellicht ben ik daar niet geheel de juiste persoon voor. Ik zit al enige tijd zonder televisie zit en mijn ervaring met PowNews beperkt zich tot die keer dat ik mijn ouders moest uitleggen waarom er voor elf uur op de publieke omroep een fallus tussen twee borsten geschoven werd. Een kwestie van smaak, wellicht.

In mijn beleving, daarin gesteund door Wikipedia, is journalistiek synoniem aan verslaggeving. Ofwel, verslag doen van een gebeurtenis in die op een zekere manier nieuwswaardig is. Over wat nieuws is valt te twisten. Voor sommigen zijn dat de huwelijksperikelen van Hollywoodsterren, voor anderen het bloedige neerslaan van een volksopstand in Homs. Maar de voornaamste taak van de verslaggever is toch het laten zien van een gebeurtenis aan de rest van de wereld.

Castricum doet iets anders. Hij verslaat geen gebeurtenis, maar hij maakt een gebeurtenis. Sterker nog, hij is de gebeurtenis. Als Castricum de premier ondervraagt over zijn seksleven, of een parlementariër over haar borstomvang, dan is niet het (ontwijkende) antwoord de gebeurtenis, maar het feit dat onversaagde journalist Castricum deze vraag durfde te stellen. Het is journalistiek waarbij de geïnterviewde slechts lijdend voorwerp is, en de interviewer het steronderwerp. Het heeft meer met (leed)vermaak te maken dan met verslaggeving.

Zodoende was het jammer dat de ophef van half blank, mannelijk, jong en hoogopgeleid Nederland over de aanval op hun hun favoriete televisiepersonage, een ander geval van geweldpleging tegen journalisten naar de achtergrond drukte. Inderdaad, Syrië, waar oorlogsverslaggeefster Marie Colvin en haar fotograaf Remi Ochlik hun werk met hun leven moesten bekopen. Andere journalisten raakten gewond, en een aantal is inmiddels veilig Syrië uitgesmokkeld. Iets waarvoor dertien Syriërs hun leven hebben gegeven. Dergelijke gebeurtenissen moeten de verhitte discussies in Nederland over de toegevoegde waarde van PowNews toch enigszins in perspectief plaatsen.

Uiteindelijk is de draaiende camera zelf immers een machtig wapen. Castricum gebruikt dit om zijn tegenspelers te vernederen en te laten zien wie er de baas is. Journalisten als Colvin en Ochlik gebruiken de camera gebruiken als wapen om de wreedheden van een machtig en moorddadig regime aan de wereld te tonen. Als journalistiek gaat om het verslaan van gebeurtenissen voor het algemeen belang, dan weet ik wel voor welke bijdragen we daadwerkelijk trots en dankbaar mogen zijn.

Dit stuk verscheen eerder op Vrij-Zinnig.nl en op het weblog van Frank Hemmes