Kan een dove de journalistiek in?

Deze week beginnen de meeste HBO-opleidingen met het nieuwe studiejaar. Dat zal ook wel het geval zijn met de School voor de Journalistiek in Utrecht. Daarom heb ik nu al een praktijkopdracht voor de studenten daar.

Schrijf een nieuwsartikel over kandidaat-studente Lisa Hinderks, die naar eigen zeggen door jullie opleiding geweigerd is vanwege haar doofheid. Het dagblad Trouw publiceerde daarover op woensdagavond een bericht. Ook het weblog GeenStijl besteedde er aandacht aan. In beide gevallen is de facebookpagina van Linda Hinderks de bron. De Volkskrant nuanceerde deze berichtgeving. Dit dagblad citeerde een woordvoerder die verklaarde dat Lisa niet geweigerd was maar dat zij wel vast kon lopen op het belangrijke onderdeel met de naam audiocompetentie.

Maar even interessant is de vraag: heb je voor alle soorten van journalistiek een functionerend gehoororgaan nodig?

Eigenlijk is dit genoeg maar opa Van der Horst kan niet nalaten hier het volgende aan toe te voegen: journalisten hebben nogal de neiging op zoek te gaan naar directe ooggetuigen en deelnemers aan een gebeurtenis. Daar gaan ze dan mee praten om zo aan hun informatie te komen. Ook vragen zij veel om mondeling commentaar. Dat is allemaal goed en wel, maar voor het vinden van de werkelijke achtergronden is het vaak noodzakelijk om grote hoeveelheden schriftelijke informatie door te nemen.

In tegenstelling tot wat velen menen, zetten machthebbers voor hen onaangename feiten wel degelijk op papier (of op een site) maar een beetje verborgen, in verhullende taal en op zeer uiteenlopende plekken.

I.F. Stone, een Amerikaanse journalist die een halve eeuw geleden maand aan maand met hoogst onaangename primeurs en feiten kwam, belde nooit iemand op. Hij vlooide de openbare stukken van de overheid na. Hij nam geschreven informatie tot zich. Hij deduceerde en hij combineerde. Zo vielen hem keer op keer de schellen van de ogen en dan deelde hij zijn conclusies met zijn lezers. Stone was ook kort van stof. Elke veertien dagen publiceerde hij een nieuwsbrief van een paar A-4’tjes vol met onweerlegbare feiten. Iedereen die er toe deed in Washington had een abonnement. Losse nummers waren overal ter wereld verkrijgbaar, tot aan de Atheneumboekhandel op het Spui in Amsterdam toe. Elke vakbekwame journalist dient van kritisch lezen te houden.

Deze tijd heeft gebrek aan diepgang. Is het om die reden dat een doof meisje met de juiste vooropleiding en voortreffelijke resultaten wordt afgewezen? Omdat een gebrek aan audiocompetentie zonder veel nadenken als waarschijnlijk fnuikend wordt beschouwd voor een behoorlijke beroepsuitoefening?

Is het om die reden, dat het journaal op diezelfde woensdagavond tussen neus en lippen doorgeeft dat bij het onderzoek naar het toch niet-gekaapt vliegtuig de vraag zal worden betrokken of er in de cockpit Arabische muziek hoorbaar was? Dat ten eerste de autoriteiten dit detail kennelijk aan de openbaarheid prijs geven als iets verdachts, zonder te hebben nagegaan wat voor muziek dat dan precies was. En dat de tv dat itempje dan zonder het verschaffen van enige achtergrond doorgeeft?

Is deze opiniebijdrage nu ook verdacht, omdat die begeleid wordt door Arabische muziek? Hangt dit alles samen met de oppervlakkigheid die de tijdgeest kenmerkt, met het gebrek aan dóórvragen?