Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Kan Nederland de euthanasiewet wel opnieuw oprekken?

  •  
27-11-2013
  •  
leestijd 4 minuten
  •  
BNNVARA fallback image
En zo ja, hoe dan?
Jan Marijnissen waarschuwde bij de aanname van de euthanasiewet in 2001 voor een hellend vlak. Het Humanistisch Verbond vraagt zich anno 2013 af of de wet wel ruim genoeg is. Nieuwe Liefde hoofdredacteur Helen Johnson duidt beide analyses en brengt in kaart waar Nederland anno 2013 staat.
De maatschappelijke roep om het oprekken van onze euthanasiewet is bij lange na geen uitgemaakte zaak. Dit blijkt niet alleen uit de gerechtelijke uitspraak in de zaak Heringa (en diens film ‘De laatste wens van Moek’, over de stervenswens van zijn moeder), maar ook uit de ophef rond de vermeende vrijheden die euthanaserend huisarts Tromp uit Tuitjenhorn zich permitteerde. Moeten we hèt criterium voor euthanasie, uitzichtloos en ondraaglijk lijden, wel ruimer willen interpreteren dan de fysieke maatstaf die momenteel breeduit geldt? Als ‘voltooid leven’ ook tot de criteria gaat behoren, is dit dan alleen van toepassing op zeer ouden van dagen, of mogen depressieve jongeren hier bijvoorbeeld ook een beroep op doen?
Zorgen voor elkaar De redactie van opiniekwartaalblad Nieuwe Liefde volgt de maatschappelijke en politieke ontwikkelingen rond het thema euthanasie op de voet. Na de aanname van onze huidige euthanasiewet, in 2001, plaatste toenmalig SP-fractievoorzitter Jan Marijnissen een paar kritische kanttekeningen in zijn essay ‘Een waardig levenseinde’. Zorgen wij wel goed genoeg voor elkaar en zouden de verzoeken van ouderen niet deels kunnen voortkomen uit de toenemende verslechtering van onze ouderenzorg? Marijnissen:
De zin van het leven, is vooral de zin ìn het leven. De omstandigheden in de zorg kunnen invloed hebben op de kwaliteit van het bestaan en daarmee op de zin in het leven.”
Twaalf jaar na de aanname van de euthanasiewet brengt Esther Wit, medewerker Visie en Beleid van het Humanistisch Verbond, in Nieuwe Liefde magazine in kaart of de bezwaren van Marijnissen nog hout snijden. Haar antwoord luidt: nee. Wit stelt in haar essay ‘Mag het leven voltooid zijn?’ dat het verlangen je leven te eindigen op een ‘dieper’ niveau de uiting van een maatschappelijk en cultureel probleem is.
Euthanasie vraagt een omslag in ons denken: sterven is geen medische kwaal, maar onderdeel van het leven.
Een arts is ook een individu Blijft de vraag of de formulering van het euthanasiewetscriterium (‘uitzichtloos en ondraaglijk lijden’) moet worden aangevuld met: ‘of de existentiële ervaring van een voltooid bestaan’. Het maatschappelijk draagvlak voor hulp bij zelfdoding van mensen die levensmoe zijn, lijkt groot. Toen het opiniepanel van actualiteitenprogramma Een Vandaag hierop in de zomer werd ondervraagd, gaf 62% van de 28.000 ondervraagden aan hier voor te zijn. Zelfs 34% van de ondervraagden was van mening dat niet alleen een arts, maar ook een naaste tot deze hulp bevoegd zou moeten zijn.
Artsen zijn de poortwachters van de huidige euthanasiewet zij nemen de eerste euthanasieaanvraag in beoordeling, betrekken minimaal één andere beoordelingsarts en helpen bij zelfdoding. Punt ter overpeinzing is echter dat artsen voor het overgrote deel worden opgeleid om mensen te genezen. Dat uitgangspunt beperkt sommigen van hen in hun bereidheid een euthanasieverzoek te (her)onderzoeken.
Ook emeritus-hoogleraar Eugène Sutorius, lid van de initiatiefgroep Uit Vrije Wil, pleit voor een verruiming van de bevoegdheid van niet-artsen bij de behandeling van mensen met een euthanasieverzoek:
Er zijn ook andere mensen vertrouwd met terminale begeleiding; pastors, psychologen, verpleegkundigen. Misschien zelfs wel met meer ervaring. Als wij hier met zijn allen een toetsbare, deskundige en zorgvuldige methode voor ontwikkelen, zijn we barmhartig bezig.
Objectieve toets? Hoe voorzien we in de benodigde, objectieve toets voor de existentiële ervaring van een voltooid bestaan? Hoe ondervangen we bijvoorbeeld dat jongeren die lijden aan een tijdelijke depressie ook in aanmerking komen voor hulp bij zelfdoding? Esther Wit doet in haar essay een voorzet: met een goed gesprek. Het klinkt simpel en clichématig, maar wordt juist daarom misschien wel snel over het hoofd gezien. Het gevoel dat het leven voltooid is, vraagt een goed gehoor en existentiële begeleiding. De voornaamste taak van deze begeleiders is de stervenswens niet te vertalen maar te verhelderen.
In Nederland worden jaarlijks ongeveer 3000 euthanasieverzoeken ingewilligd. Hoe groot de groep mensen is die na een verzoek geen gehoor vond bij een arts, is logischerwijs onbekend. Feit is wel dat er sinds de oprichting in april 2011 bij de Levenseindekliniek – speciaal voor euthanasie-aanvragers die buiten de normen der wet werden beoordeeld – maandelijks gemiddeld zestig aanvragen binnenkomen en dat er in ons land jaarlijks gemiddeld 1500 mensen de hand aan zichzelf slaan.
Jan Marijnissen waarschuwde in zijn essay voor een hellend vlak, voor de steeds verdere liberalisering van de euthanasiepraktijk die de eerste euthanasiewet tot gevolg zou kunnen hebben. Het is dan ook zaak dat er, voordat een verruiming van de wet überhaupt in Den Haag ter tafel komt, een sluitende formulering en waterdicht toetsingsprotocol is vastgesteld waarmee schrijnende zelfdodingen als die van Moek voorkomen kunnen worden.
Lees op denieuweliefde.com/euthanasie  de artikelen van Jan Marijnissen en Esther Wit. Nieuwe Liefde #10 met daarin het artikel van Esther Wit ligt vanaf woensdag 27 november in de winkels. Kijk op denieuweliefde.com/magazine  voor de verkooppunten.

Meer over:

politiek, opinie
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.