Kapitalisme met een menselijk gezicht

De Financial Times kondigde afgelopen week een ‘nieuwe agenda’ aan. Volgens de zakenkrant is het ‘ tijd voor een reset ’ van het kapitalisme. In een toelichting schreef hoofdredacteur Lionel Barber dat het liberale kapitalistische model de afgelopen halve eeuw vanzelfsprekend grote verdiensten had gehad, maar dat het model sinds de financiële crisis van 2008 wel in zijn voegen kraakte, “vooral door de focus op zo hoog mogelijke winsten en aandeelhouderswaarde”.

Ongeveer tegelijkertijd brak ook Klaas Dijkhoff een lans voor kapitalisme met een menselijk gezicht. De VVD-fractieleider ergert zich, zo vertelde hij tijdens de algemene beschouwingen, aan bedrijven die ‘alles als inwisselbaar zien en voor de korte termijn gaan’, die ‘alleen maar kijken naar hun spreadsheet en niet naar hun omgeving’ en die ‘winst pakken waar het kan en zo weinig mogelijk terugbetalen aan de samenleving’.

Dijkhoff hield een lofzang op het oude Philips, dat weliswaar ook een op winst gericht bedrijf was, maar toch altijd goed voor zijn werknemers en omgeving zorgde. Met huisvesting voor Philips-medewerkers van buiten Eindhoven, een fonds dat onderwijs voor Philips-kinderen financierde, en een eigen sportvereniging. Dat was toch allemaal veel beter dan zo’n moderne sprinkhaan als Uber?

Goede boterham Maken we ruim een decennium na een van de grootste crises van het kapitalisme dan toch nog een Umwertung aller Werte mee? Op Twitter wees Ryan Heath, de sterverslaggever van de Europese editie van Politico, erop dat de Financial Times wel gewoon doorgaat met How To Spend It , een glossy waarin bij voorkeur zaken worden aangeprezen die Eva Jinek zich zelfs met haar RTL-salaris niet kan veroorloven.

Met zijn bekering waar Saulus nog een puntje aan had kunnen zuigen, leek Dijkhoff de linkse oppositie even alle wapens uit handen te slaan. Gelukkig had Marianne Thieme de tegenwoordigheid van geest om de VVD-fractieleider voor te houden dat hij wel iets meer rekenschap mocht afleggen over het VVD-beleid van de afgelopen jaren – dat stond immers haaks op zijn huidige retoriek.

Ze had daar nog aan kunnen toevoegen dat het vermoedelijk niet voor niets een paar VVD’ers – Neelie Kroes, Bart de Liefde – waren geweest die de afgelopen jaren een goede boterham verdienden met het oppoetsen van het door Dijkhoff nu zo verfoeide Uber.

Voetballiedje Jesse Klaver wees de VVD-leider erop dat de tandartsassistente er in de plannen van het kabinet volgend jaar toch nog altijd veel minder op vooruit gaat dan de tandarts. Dijkhoff liet de kritiek op Ruttiaanse wijze van zich afglijden, en sloot zijn lofzang op bedrijven die zich bekommeren om goed volk / de hardwerkende Nederlander / de middenklasse, af met een voetballiedje:

Zelf heb ik sindsdien een ander voetballied in mijn hoofd. Het wordt gezongen op de tribunes van wat Justitie-minister Ferd Grapperhaus ‘de op een na belangrijkste club van Nederland’ noemt. Geen woorden, maar daden.