Kijk naar capaciteiten van mensen op de werkvloer, niet naar hun handicap op de buis

“Klein gebrek geen bezwaar”, kopte het NRC Cultuur afgelopen dinsdag, met twee gehandicapten wat ongemakkelijk ons toelachend vanuit hun rolstoel. Mooi dacht ik, eindelijk aandacht voor ondernemers die door de inzet van mensen met een lichte handicap niet alleen de maatschappij maar ook zichzelf een plezier doen.

Ik had het mis. Het artikel bleek te gaan over hoe goed mensen met een handicap het doen op televisie. Vroeger werden mensen met een aandoening op de kermis tentoongesteld. Daarna werden ze modern weggestopt. En nu moeten ze op TV om ons te entertainen. Dit seizoen telt maar liefst vier nieuwe programma’s over mensen met gebreken waarin de kijker ‘begint met een fascinatie voor de getoonde misvormingen’ aldus de NRC.

Met alle goede bedoelingen lanceerde de Vara in 2011 de soapserie Downystie.  Deze serie, die nota bene werd ondersteund door Nederlandse Stichting voor het Gehandicapte Kind (NSGK), werd afgedaan als een smakeloze en respectloze freakshow.

De Vara en NSGK hadden zich verkeken op ons beeld van gehandicapten. Mensen worden er ongemakkelijk van, en dat is onze fout. Het probleem is niet de handicap of aandoening zelf, maar juist onze perceptie, die van ‘gewone’ mensen. Mensen met een beperking of handicap willen gewoon leven, opstaan om te gaan werken, hun eigen geld verdienen. Ze hebben ambities, dromen en potentieel.

We moeten ophouden apart tegen ze te doen. Of meelij te hebben. Deze mensen hebben vaak zelf geen probleem met hun beperking, maar pas als anderen dat doen. En deze groep is groot: anderhalf miljoen mensen hebben een lichamelijke handicap, daarbovenop zijn nog 1.3 miljoen mensen doof of slechthorend, 78.000 mensen blind en ga zo maar door. Deze grote groep mensen staat aan de zijlijn van de arbeidsmarkt, terwijl velen volop over motivatie en juiste papieren beschikken om aan de slag te gaan.

Een nieuwe lichting ‘sociale ondernemers’, aangesloten bij Social Enterprise NL, ziet dat hier kansen liggen, maatschappelijk én commercieel. “Specialisterren” laat autisten software testen. In het restaurant “CTaste” dienen blinden in het pikkedonker het diner op. Bij het call center “Annie connect” krijg je iemand aan de lijn die door zijn of haar lichamelijke beperking niet naar kantoor kan.

Ons bedrijf Zonline zet doven in om zonnesystemen te ontwerpen. Het is ook een groep die goed bij ons bedrijf aansluit. Een belangrijk deel van ons werk is het op maat ontwerpen van zonnesystemen. Dit is een precies werkje dat concentratie vergt, terwijl ons kantoor – met bellende experts en helpdesk – juist erg rumoerig is. Doven- en slechthorenden kunnen in dat pandemonium ongestoord hun werk doen.

Onze focus op een specifieke groep arbeidsgehandicapten maakt het ook mogelijk om kosteneffectief de benodigde aanpassingen in de infrastructuur door te voeren. Zo kan communicatie met doven – en slechthorenden alleen schriftelijk, terwijl overdracht van veel informatie juist altijd mondeling plaatsvond. Inmiddels zijn we volledig op een intern berichtensysteem overgestapt.

We zijn er nog lang niet: maar ik sla stijl achterover van de resultaten tot nu toe. Arno, onze eerste dove ontwerper brengt een ongekende energie, werklust en accuratesse mee naar de werkvloer. Een tweede openbaring zijn de positieve neveneffecten van het intern berichtsysteem. Zo zijn slordige, mondelinge instructies vervangen door exacte beschrijvingen. Ook miscommunicaties zijn verleden tijd nu elke stap in ons systeem is terug te vinden.   

Aan de afzetkant leren we veel van Arno over hoe die enorme groep van 1.3 miljoen potentiële klanten benaderd wil worden. Daarom is de promotiefilm op onze website binnenkort ook met gebarentaal te zien. En als je online aangeeft dat je slechthorend bent, wordt er een afspraak voor een Skypegesprek in gebarentaal ingepland met Arno.

Ik kan dan ook vol overtuiging zeggen dat ik zowel vanuit maatschappelijk als commercieel opzicht niet kan wachten tot we nog veel meer Arno’s hebben. Laten Nederlandse televisiekijkers vooral naar de capaciteiten van mensen kijken, en niet naar hun handicap. 

Volg Roebyem Anders ook op Twitter