Kinderen willen een vrolijke Piet

“Waarom wachten met iets moois zeggen, als het ook vandaag nog kan?” luidt de TV-reclame. Meer dan mijn best kan ik niet doen. Na ‘Lange Witte Tenen’ (Joop, 15 april j.l.) wil ik nu graag iets zeggen over zwarte voeten.

Bijna iedereen zal nu weten, dat de figuur van Zwarte Piet wordt bekritiseerd vanwege de gestelde verbanden met racisme en kolonialisme. Een grote groep ontkent dat die verbanden bestaan. Hebben zij dan de pijn ervaren, ‘voor de grap’ voor Zwarte Piet te worden uitgemaakt? De pijn ervaren, dat een kind huilend thuiskomt, omdat het Zwarte Piet wordt genoemd? Of de pijn, dat het kind zegt niet naar school te willen vanwege al het Zwarte Pietengedoe?

Hoe vaak niet is de reactie bij voorstanders van het handhaven van Zwarte Piet te beluisteren dat ze zich ten onrechte beschuldigd voelen, omdat ze zelf helemaal niet racistisch zijn, ja zelfs zwarte vrienden of buren hebben, enzovoorts? Velen slaan op tilt als een term als ‘white privilege’ ter sprake komt. Dat zou iets Amerikaans zijn, en niets te maken hebben met het Nederlandse Sinterklaasfeest.

Maar de begrippen ‘white privilege’  en ‘geïnstitutionaliseerd racisme’ worden vaak helemaal verkeerd begrepen. Het gaat niet om racistisch gedrag van een individu of over een individuele schuld. Het gaat om het maatschappelijke systeem en de cultuur, waarin racisme –soms op subtiele wijze- is verweven. Op zo’n manier dat veel mensen zich daar niet eens bewust van zijn. Als witte persoon maak je immers niet mee dat je vooroordelen ervaart louter vanwege je huidskleur, je naam. Een goed artikel over wat ‘white privilege’ wel en niet inhoudt in de Huffington Post is dit: White privilege doesn’t mean what you think it means  (en niet stoppen met lezen als je de term ‘white privilege’ tegenkomt!).

Veel voorstanders van Zwarte Piet menen dat hen iets zou worden ‘afgepakt’. Wat hen werkelijk zou kunnen worden ‘afgepakt’ is een doorwoekerend symbool van het koloniale verleden en het alledaags racisme van tegenwoordig. Hiervan zijn ze zich kennelijk niet bewust; ook bijvoorbeeld de dienstbare zwarte slaven op de Gouden Koets doen bij hen geen lichtje branden. (Ik heb het nu niet over de hemeltergende, onverbloemd racistische reacties die helaas ook binnenkomen).

Verder zou het louter om een kinderfeest gaan, dát niet mag worden bedorven. Maar zeker is dat de kinderen veel flexibeler zijn dan volwassenen, en absoluut geen minder vrolijk feest beleven als er allerlei kleurenpieten komen, integendeel!

Op 15 november vindt in Gouda weer de landelijke intocht van Sinterklaas plaats. Daar zullen ook zwarte voeten –en met hen solidaire witte voeten- gaan lopen om nog eens duidelijk te maken dat Zwarte Piet echt zijn langste tijd gehad heeft. Niet om op al die lange witte tenen te gaan staan, maar om duidelijk te maken dat we in Nederland gezamenlijk verder moeten wandelen. Niet op voet van oorlog, maar op gelijke voet.

Met vele kleurenpieten zullen álle kinderen een geweldig feest kunnen meemaken. De vraag voor mij is dan ook niet óf Zwarte Piet zal blijven bestaan, maar hoe lang het nog duurt voordat hij met pensioen gaat.