Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Klokkenluiders verdienen meer steun binnen organisaties

  •  
16-10-2018
  •  
leestijd 2 minuten
  •  
alone-513525_1280
Weinig transparantie en het niet veilig kunnen ventileren van tegenspraak wijst op ernstige fouten in de organisatiestructuur
“Op dit moment is het verstandiger een eventuele misstand niet te melden. De gevolgen voor de melder zijn simpelweg niet te overzien”. Dit is de belangrijkste conclusie uit het rapport van de commissie Giebels over de cultuur bij defensie. Een conclusie die volledig aansluit bij eerdere en andere onderzoeken bij publieke en semipublieke organisaties. En ervaringen van klokkenluiders in Nederland.
Het gedegen onderzoeksrapport laat goed zien tegen welke weerstand een klokkenluider aanloopt als een misstand wordt gemeld. Het bagatelliseren van de misstand, het wegkijken ervan en in veel gevallen het volstrekt negeren van de melder. Vaak nog gevolgd door het uitstoten uit de groep en het negatief wegzetten van de melder. Standaardprocessen waar iedere klokkenluider mee te maken krijgt. En dat al vaker is onderzocht.
Negatieve effecten In februari 2018 gepubliceerd onderzoek van de Universiteit Tilburg over het lot van klokkenluiders wijst uit dat nagenoeg geen enkel klokkenluider ongeschonden uit de strijd komt. Circa 80% kampt met zeer negatieve effecten voor werk en inkomen. En bijna 50% met zeer negatieve effecten voor het gezinsleven. Nog eens 45% kampt met bijzonder ernstige psychische klachten. Zoals zeer ernstige angst- of depressiesymptomen. Ook bij defensie waren deze gevolgen waar te nemen.
De verklaring van deze negatieve effecten moet naar mijn oordeel gezocht worden in verschijnselen waar simpelweg door een klokkenluider nooit tegenop gebokst kan worden. Zoals onbegrip en het direct juridiseren van een melding waarvan de kosten van bijstand door de melder zelf gedragen moet worden. En welke flink in de papieren kunnen lopen. Maar vooral door oorzaken die liggen op het vlak van moraliteit, integriteit, machtsmisbruik en in sommige gevallen aantoonbare corruptie.
En de hiervoor genoemde verschijnselen zullen blijven bestaan zolang de topleiding en de interne- en externe toezichthouders in de structuur van de organisatie gedogen dat een organisatie weinig transparant is en tegenspraak niet duldt. Eigenschappen die goed te herkennen zijn bij een organisatie in een beklemmende aanwezigheid van een angstcultuur en een verkeerde leiderschapsstijl. De commissie Giebels heeft alleen het aspect van de sociale veiligheid onderzocht. Met als belangrijkste aanbeveling het instellen van een onafhankelijk extern meldpunt voor misstanden bij defensie.
Verontrustend Voor alle (toekomstige) klokkenluiders in Nederland zijn de uitkomsten van dit onderzoek en het onderzoek van de universiteit Tilburg zeer belangrijk. Die onderzoeken wijzen beide in één richting; het melden van misstanden heeft onontkoombare ernstige gevolgen voor ieder klokkenluider! En dat is een uiterst verontrustende vaststelling!
Alleen toezichthouders kunnen aan zo’n situatie iets veranderen. Weinig transparantie en het niet veilig kunnen ventileren van tegenspraak wijst op ernstige fouten in de organisatiestructuur. Integer en goed toezicht kijkt dan niet weg of gedoogt zo’n tekortkoming, maar grijpt dan direct in. Blijft dat achterwege dan heeft het melden van misstanden geen enkele zin in Nederland!
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.