Komt een Kluun in de bioscoop

Het was een veelbesproken debat: in De Wereld Draait Door maakte Elle-hoofdredactrice Cecile Narinx zich boos over acteur Barry Atsma omdat hij een egoïstische vreemdganger speelt in ‘Komt een vrouw bij de dokter.’

Prompt stortten de (mannelijke) tafelgenoten zich op haar : ze dacht te Hollywood-esque en ze vereenzelvigde de acteur met zijn personage. Basisfouten bij het beoordelen van kunst.

Nou ja, kunst. We hebben het natuurlijk wel over Kluun. Hij schreef zes jaar geleden volgens recensenten een ‘kankerboek’ zonder diepgang, kritiek die veel overeenkomsten vertoont met de eerste de beste recensie die ik onder ogen kreeg (in NRC.next). Het zal Kluun allemaal worst wezen, want zijn boek verkoopt binnenkort het miljoenste exemplaar en ook de zwaar gepromote film wordt zonder twijfel een kaskraker.

Alle morele bezwaren ten spijt loopt het storm op de verfilming van ‘KEVBDD’. Dat doet NRC’s chef kunst Raymond van den Boogaard (niet te verwarren met Raymond van de Klundert, de ware naam van Kluun) vandaag vertwijfeld verzuchten: zijn veel vrouwen masochisten of heimelijk voorstander van de vrije liefde? Nee, concludeert hij, er is een andere verklaring:

“Er gaapt een geweldige kloof tussen de opvattingen van vrouwen (en mannen) in het leven van alledag, bij de praktische organisatie van het bestaan, en wat men verlangt van een roman of een ander kunstwerk.”

Dat klinkt allemaal als een prachtige open deur, maar de reactie van Narinx laat zien dat het niet voor iedereen zo werkt. Haar haat jegens Barry Atsma doet denken aan de publieke woede die zich in een ver verleden richtte tegen booswicht JR uit tv-serie Dallas of – dichter bij huis – acteur Rob van Hulst die een geniepige arts speelde in Medisch Centrum West.

Kunst die woedend maakt, heerlijk dat het bestaat. Maar is dat echt het geval bij Dallas, Medisch Centrum West of Kluun? Natuurlijk niet. Die drie voorbeelden spelen in op goedkoop sentiment. Bij kunst die woedend maakt, denk ik aan ‘Lolita’ van Vladimir Nabokov. Pedofilie weergeven als iets moois, alleen de gedachte al doet bij menigeen de bloeddruk stijgen. Knap dat een boek daar decennia na publicatie nog in slaagt. Dat is prikkelende kunst.

Ik gun iedereen zijn plaatsvervangende ergernis over Stijn, Barry of Kluun. Toch denk ik dat het met die ergernis wel mee zal vallen. Het is een prachtige truc. Onder filmische hoogspanning is het heerlijk aankruipen tegen je geliefde. De een kan zich dan lekker vergapen aan Anna Drijver, de ander aan Barry Atsma. En dat allemaal onder het mom van een Heftig Verhaal. Iedereen blij.

Nou ja, iedereen. Gelukkig heeft Cecile Narinx een alternatief: ‘Het origineel van Laura’ , de posthume roman van Nabokov. Zolang ze maar geen Hollywood-einde verwacht.