Kruistocht tegen alles wat links is

We hebben het nog nooit meegemaakt dat een ideologie of een religie terecht stond voor de rechtbank op beschuldiging van moord. Het zijn altijd mensen die andere mensen doden en die zich dienen te verantwoorden. Een officier van justitie zal nooit een ideologie of religie oproepen voor de rechtbank te verschijnen. Sterker nog, hij kan het niet eens.

Dit artikel is geschreven door Ewout Klei en Jan Jaap de Ruiter (@janjaapderuiter)

Deze gedachte kwam in ons op toen we de titel lazen van een artikel van de hand van Joost Niemöller: Links vermoordde vandaag de 300 van Lampedusa. Als je het artikel leest begrijp je dat Niemöller met ‘links’ die mensen in Europa bedoelt die emigranten en asielzoekers helpen met het verkrijgen van een verblijfsvergunning. De vluchtelingen en illegale immigranten weten dat en hebben er alles voor over om in Fort Europa te komen. De linkse helpers staan immers klaar. Waren die er niet in Europa, zo zou je kunnen concluderen, dan kwamen al die gelukszoekers denkelijk niet. De linksen wenken en de reikhalzende armoedzaaiers komen eraan. Maar sterven die laatste dan onderweg, zoals begin oktober bij Lampedusa, dan is het niet de schuld van linkse mensen maar van ‘links’. Het schip is vergaan, de vluchtelingen konden niet zwemmen, maar hun leven verloren ze niet omdat ze verdronken, maar omdat ‘links’ ze vermoordde.

Dat laatste kan niet. Ten eerste verdronken ze wel degelijk en ten tweede is ‘links’ een begrip, geen -zelfs geen potentiële- moordenaar van vlees en bloed.

Aan de hand van voorbeelden uit de geschiedenis leggen we uit wat we bedoelen.

De dramatische tocht van de St. Louis 938 passagiers, de meesten joden, vertrokken op het stoomschip St. Louis op 13 mei 1939 uit nazi Duitsland richting Cuba om via dat land naar de Verenigde Staten af te reizen. Ze hadden een aanvraag gedaan voor een Amerikaans visum en wilden de procedures in Cuba afwachten. De Cubaanse regering  liet de meeste van hen echter niet toe aan wal. Na veel diplomatiek geharrewar moest de St. Louis de Cubaanse wateren verlaten en voer het richting het vasteland van de Verenigde Staten. De passagiers aan boord stuurden een telegram aan de democratische (‘linkse’) Amerikaanse president  Franklin Delano Roosevelt, die daar nooit op gereageerd heeft. Vanwege het toepassen van de strenge Amerikaanse immigratiewetgeving en -procedures moest het schip uiteindelijk terug naar Europa varen. Gelukkig kon een groot aantal passagiers terecht in andere Europese landen dan nazi Duitsland, maar 254 vielen uiteindelijk in de nazival en vonden de dood. In termen van Niemöller: ‘Amerikaans Links’ vermoordde 254 joodse vluchtelingen uit Duitsland.

De ondergang van de Struma Op 12 december 1941 vertrok een Griekse boot, de Struma, uit de Roemeense haven Constanta met aan boord 769 joodse passagiers die de Holocaust uit Europa -net- hadden weten te ontvluchten. Hun was te verstaan gegeven dat ze met de boot naar Palestina zouden kunnen gaan. Ze hadden enorme bedragen betaald om mee te kunnen. Het schip voer eerst naar Istanbul. Toen de Britten, toentertijd de machthebbers in Palestina, lucht kregen van de reis, was dat het begin van een tragedie die zou eindigen met de dood van vrijwel alle passagiers, op één na. De Britten, geregeerd door de Conservatieve Partij (‘rechts’), met prime minister Winston Churchill, weigerden namelijk de joden de toegang tot Palestina, uit angst voor het Arabisch nationalisme. De Turken weigerden de vluchtelingen de doorgang over land. Uiteindelijk werd de boot, die in zeer slechte staat was, gedwongen de territoriale wateren van Turkije te verlaten. Nog geen dag later zonk de boot, naar verluid door een torpedo afkomstig van een Sovjet onderzeeër. Slechts een passagier overleefde de ramp. In termen van Niemöllers: ‘Brits Rechts’ vermoordde 768 mensen.

Later zouden de Britten het kunstje nog eens over doen, gelukkig zonder dat dat tot al te veel slachtoffers leidde, toen zij in 1947 het schip de Exodus, dat joodse overlevenden van de Holocaust vervoerde, de toegang tot Palestina verbood en het schip uiteindelijk terugkeerde naar het door oorlog verwoeste Duitsland, waar de joodse vluchtelingen die erop zaten -weer- in een kamp in Duitsland werden geïnterneerd.

De zachte en harde kant van immigratiebeleid Het droevige verhaal van Lampedusa staat dus niet op zichzelf. Het heeft talloze voorgangers gekend, zoals de voorbeelden van de Struma en de St. Louis aangeven. De problematiek van illegale immigranten en vluchtelingen kent immer een zachte kant en een harde kant. De zachte kant is de menselijke: medelijden laten spreken en ernaar handelen. De harde kant is evenwel ook menselijk: regels toepassen om belangen te verdedigen, hoe hard die eerste ook kunnen zijn. De kunst is een en ander zo vorm te geven dat er nooit slachtoffers vallen.

Maar om, als er dan toch doden vallen, in de eerste plaats laf te wijzen naar ‘links’ of welke andere politieke entiteit dan ook, is belachelijk, zoals onze ‘conclusies’ aangaande ‘Brits Rechts’ en ‘Amerikaans Links’ dat de joodse vluchtelingen zou hebben vermoord ook belachelijk zijn. Kom je met een dergelijke ernstige beschuldiging, en zou je naar de officier van justitie stappen, dan zou je afgewezen worden, want de officier kan ‘links’ noch ‘rechts’ ter verantwoording roepen.

Niemöller had beter gezegd wie hij exact bedoelt. Man en paard noemen. Maar dat kan hij niet want hij weet niet wie de moordenaars zijn. Sterker nog: er zijn geen moordenaars.

Wat is dan het doel van dit stuk van Niemöller? Wil hij zijn hart laten spreken over die arme drommels die in de Middellandse Zee hun einde vonden? Welnee. Zijn Kruistocht leidt hem naar alles wat ‘links’ is, en over de ruggen van de verdronken vluchtelingen, is geen zee hem te hoog om zijn afkeer van elk mens dat links is te spuien en dat in de meest extreme termen en met de meest extreme beschuldiging: die van moord.

Dit artikel staat ook bij Trouw