Laat de hypocrisie van Jalta niet onbeantwoord

Vorige week werd Jalta gelanceerd, een nieuwe conservatieve website onder leiding van publicist Joshua Livestro en voormallg GeenStijl-redacteur Annabel Nanninga. Het is het zoveelste voorbeeld van hoe rechts het voortouw neemt in het publieke debat. Jelmer Renema bekritiseert hoe laks links daar op reageert.

Als er een ding erger is dan Jalta, dan is het wel de reactie op Jalta. Na de gratis reclameboodschap van Nanninga en Livestro in de Volkskrant kwam er een tegenstuk van journalist Olaf Tempelman. Zijn stelling: het is allemaal ingewikkeld. Poetin is niet hetzelfde als IS of Erdogan. We moeten vooral niet generaliseren. Klassificaties zijn per definitie verkeerd: ‘untermensch’, ‘koelak’, ‘bourgeois’, ‘kapitalist’, ‘ongelovige’ – het is allemaal even erg. Als er één ding is dat we moeten onthouden, dan is het vooral hoe gecompliceerd de wereld is. Bij die laatste zin mag u het gezicht van degene die hem uitspreekt er zelf bij denken. 

Doodziek ben ik van dit soort halfslachtige verhalen, geschreven door mensen die denken dat debat voeren hetzelfde is als roepen dat het allemaal ingewikkeld is. Ik mis het heilig vuur, dat mensen als Nanninga en Livestro – hoe slecht hun ideeën ook zijn – wel hebben. Volgens hen is de westerse beschaving in gevaar, en moet die verdedigd worden – het liefst door henzelf, natuurlijk. Het beste waar wij mee kunnen reageren is een goedkope oproep om nuance. Terwijl onze tegenstanders zich klaar maken om de laatste dingen die Nederland leuk maken om zeep te helpen, staan wij te kwebbelen over de zegeningen van subtiliteit.

Zo ingewikkeld is het toch niet, om dit soort figuren weerwoord te bieden? De ergste misdaden zijn begaan in naam van het beschermen van de westerse beschaving. Als er iets aan het westen is dat de moeite van het redden waard is, dan zijn dat wel de dingen die wij bevochten hebben: dat we de armen en de zwakken fatsoenlijk behandelen, dat we de onderdrukkende macht van het geloof gebroken hebben en dat we het individu bevrijd hebben uit de toevalligheden van waar zijn wieg staat. De verzorgingsstaat, de vrouwen- en homoemancipatie en de secularisatie zijn de monumenten van onze beschaving zoals de piramides dat voor de Egyptenaren waren.

Wij – de linkse beweging – hebben al die dingen bevochten op de intellectuele voorouders van Nanninga en Livestro. De claim van Jalta om de westerse beschaving te verdedigen druipt dan ook van de hypocrisie. Het is een gotspe dat een voormalig redacteur van homofoob, mysogien weblog zichzelf in de mantel van die beschaving kan hullen. De hypocrisie is compleet als Poetin als boeman gekozen wordt: heel rechts, van Berlusconi tot Rutte tot Wilders , liep met die man weg. Ook Sarah Palin, voor wie Livestro nota bene nog een tijdje adviseur geweest is, vond Poetin wel een stoere jongen.

Willen we hier iets aan doen, dan moeten we dat heilig vuur herpakken. Pas als er weer iets van morele helderheid komt zal het mogelijk zijn om tegenstand te beiden. Het inzicht moet terugkomen dat politiek om goed en kwaad gaat, en dat onze verworvenheden juist en billijk zijn. Links moet ontwaken uit zijn technocratische winterslaap en weer de taal van rechtvaardigheid gaan spreken.

Om het opkomend conservatief tij te bestrijden is het allereerst nodig dat we het soort wollige vroomheden verwerpen waar Tempelman in grossiert. Zijn manier van redeneren lijkt ruimdenkend en progressief, maar staat in werkelijkheid iedere vorm van vooruitgang in de weg. Immers, als je mensen geen kwalificaties op mag plakken, is maatschappijanalyse onmogelijk, en maatschappijanalyse is de motor van iedere succesvolle politieke beweging. Het is representatief voor een manier van redeneren die je veel bij links-liberalen tegenkomt: ze proberen zo genuanceerd te zijn, dat iedere grond voor actie omver gepraat wordt. Met zoveel wolligheid hebben we geen politieke tegenstanders meer nodig.

Door te roepen dat het allemaal ingewikkelder is, maak je je bovendien blind voor de logica en structuur die in de geschiedenis zit. De stelling dat het westen een serie externe, simplistisch denkende vijanden heeft, waartegen wij beschermd moeten worden, is evidente onzin. Zowel fascisme als communisme waren – hoewel ze wereldwijd aanhangers vonden – westerse ideologieën. Poetin is een creatuur van de westerse behandeling van Rusland na de val van het communisme. Hij is geen amorele cynicus, maar heeft wel degelijk een wereldbeeld, dat voor een heel deel op dezelfde waarden als dat van de makers van Jalta rust.

Hier zien we hoe de wollige mentaliteit van links het effectief weerleggen van de ideeën van onze tegenstanders in de weg staat. Omdat we geen onderscheid willen maken, omdat we geen waardeoordelen willen vellen, blijven we hangen in vaagheden en missen we de dingen waar het werkelijk om gaat. Kortom: als we nog iets van dit land willen maken, dan is kennis van de geschiedenis handig, maar niet zaligmakend. Het gaat boven alles hierom: politiek gaat over waarden. Wie het volk er van kan overtuigen dat zijn waarden de juiste zijn, die zal succesvol zijn. 

Jelmer Renema is natuurkundige en Pvda-lid. Lees mees van zijn stukken op zijn blog