Laat de superrijken de klimaatcrisis betalen

Symbolische klimaatkarma dit weekend in Brabant. Een superjacht van 100 miljoen euro, met bioscoop, zwembad en helikopter landingsplatform, liep vast bij een brug. Het waterpeil stond 20 centimeter te hoog. “Past nie jochie”, zei een omstander.

De superrijken hebben veruit de grootste negatieve impact op het klimaat. De belangrijkste reden voor deze disproportionele bijdrage is hun consumptie, energieverbruik en transport; giga huizen, wagenparken, vliegtuigen, helikopters. En superjachten dus.

In Nederland op straat en in het landschap zie je dit steeds vaker terug; glimmende sportauto’s, immense villa’s en spectaculaire boten. Dat is onder meer een gevolg van de groei van het aantal extreem rijken. Een miljoen mensen hier is tenminste dollar miljonair in vermogen (Credit Suisse) en 45 mensen zijn miljardair (Quote).

Vorig jaar heeft de site The Conversation de broeikasuitstoot van de rijksten der aarde op een rijtje gezet. Inwoners van de VS, inclusief miljardairs, stootten in 2018 ongeveer 15 ton CO2 per persoon uit. De wereldwijde gemiddelde voetafdruk is kleiner, met slechts ongeveer 5 ton per persoon.

20 miljardairs werelwijd droegen gemiddeld ongeveer 8.190 ton CO2 bij. Al produceerden sommigen (Roman Abramovic) veel meer broeikasgassen dan anderen (Elon Musk). Zie het grafiekje in het artikel hier.

Is het rancuneus om dit aan te stippen? Of is het jij-bakken? Het is in ieder geval ook een oprecht vraagstuk. Het is niet eerlijk; waarom krijgen zij zoveel meer schaarse middelen dan anderen? Het ondermijnt het draagvlak voor klimaatbeleid; juist deze mensen zijn prominent en hebben een voorbeelfunctie. Ze zijn eigenaar van bedrijven, voetbalclubs. Maar nog interesanter; júist zij beschikken toch over alle informatie en middelen om écht duurzaam te leven?

Kijk, Roman Abramovic is naast eigenaar van Chelsea een Russische olicharch die olie en gas verkoopt. Van hem kun je weinig verwachten misschien. Maar neem bijvoorbeeld Michael Bloomberg. Hij is VN Klimaatambassadeur voor de Verenigde Staten. Of neem Bill Gates, die mensen oproept om minder vlees te eten. Hij heeft ten minste zes huizen, waaronder een van 6.131 vierkante meter, met een garage voor 23 auto’s, een bioscoop, zwembad en 24 badkamers. Hij heeft vier privéjets, watervliegtuig en een verzameling van helikopters.

Als zíj hun brandstofslurpende, grondstofintensieve hyperconsumptie al niet minderen, hoe kan dit van, zeg modale huishoudens verwacht worden?

Niemand vraagt vermogenden om als monniken te leven. Maar wel om zoveel mogelijk sociale en milieukosten die ze hebben te herstellen, compenseren, voorkomen. Om de echte kosten van hun vermogen te minimaliseren. Macht geeft verantwoordelijkheid, zoals de oom van Spiderman nog altijd miljoenen kinderen leert: great power comes with great responsibility.

Van superjacht naar superkracht.