Laat je de schuld niet door politiek of bankiers in de schoenen schuiven

Nieuwsuur was gaande, terwijl de Europese regeringsleiders in hun limousines met motorrijders voorop Brussel verlieten. Het leek alsof zij ijlings de vlucht namen van de plek, waar zij gezamenlijk in peilloze afgrond hadden gestaard. De arme Van Rompuy moest een persconferentie houden om te vertellen dat zij een oplossing hadden, althans in grote lijnen, maar welke bleef nog even zijn geheim. Voor het eerst tijdens deze hele crisis voelde ik een ogenblik paniek. Een Chinese vervloeking flitste door me heen: “Ik wens je toe interessante tijden te beleven”.

Boot dacht dat tien tot vijftien procent van de bevolking in heel ernstige problemen zou komen. Zijn woorden impliceerden dat het juist niet de veroorzakers van de crisis zouden zijn maar mensen die gewoon altijd hard gewerkt hadden voor een bescheiden loon en een even bescheiden pensioen. Nieuwsuur toonde beelden van een Madrileense huismoeder die niet van plan was zich het huis uit te laten zetten. Ze krijgt steun van een volksbeweging die vooralsnog met vreedzame middelen huisuitzettingen frustreert en voorkomt.

Alle regeringsleiders zwegen. Dat hadden zij nu eenmaal zo afgesproken. Het wachten is op de grote truc en op het konijn uit de hoge hoed. Woensdag zullen wij het weten. Tot dan toe moeten wij het doen met vermoedens. Belangrijk vermoeden: het waren goochelaars die er vandoor gingen in hun limousines. Illusionisten.

Dezer dagen wordt een nieuw illusiespel op de wagen gezet, het spel van “Wij allemaal”. Zondagmiddag was die aanduiding tijdens Buitenhof al te horen. Het PvdA-kamerlid Timmermans verklaarde enkele malen tussen neus en lippen door, dat “wij allemaal” op te grote voet hadden geleefd. Nu werd de rekening gepresenteerd.

Niks “wij allemaal”.  Het allergrootste deel van de Europese burgers gaat zijn leven lang naar het werk in winkel, werkplaats, kantoor en fabriek. Ze werken daar voor zichzelf, hun geliefde en hun kinderen. Ze proberen wat te sparen. Ze laten zich door gewiekste jongens en meisjes woekerpolissen aansmeren en hypotheken omdat hen is verteld, dat “een koophuis naar je toekomt”. Ze besteden geen aandacht aan het pensioenfonds want dat zit wel goed. En anders zijn het kleine zelfstandigen en MKB-ers die dag en nacht ploeteren om met hun zaakje het hoofd boven water te houden. Deze mensen zijn n i e t verantwoordelijk voor de crisis of de ineenstorting van het financiële systeem. Wél is er met hun geld gegokt en gespeculeerd. Niet is er door de overheid en de centrale bank van hun land behoorlijk toezicht gehouden op de architechten van de financiële kaartenhuizen die er van buiten zo solide uitzagen.

Ik stel voor dat “wij allemaal” tot een nieuwe godwin te verklaren. Als iemand zegt: “Wij allemaal hebben op te grote voet geleefd” dan plaatsen we die buiten de discussie alsof we net met Hitler vergeleken zijn.

Het maakt ook niet zoveel verschil: met Hitler vergeleken worden of verantwoordelijk gesteld worden voor de grootste crisis die het westen en Europa in de afgelopen zestig jaar heeft getroffen. Het is allebei even schandalig. Laat je zo niet behandelen door politici of bankiers. “Up yours” is dan het enige antwoord dat zij verdienen.