Laat maar komen het gratis geld?

De Caribische landen – meldt het nieuws – vragen om herstelbetalingen voor de geleden schade vanwege de slavernij. Ze willen daarover in eerste instantie confereren met Nederland, Groot-Brittannië, Frankrijk, Spanje en Portugal. Denemarken, dat óók actief was in het Caribisch gebied en op de westkust van Afrika, staat niet op de lijst. Datzelfde geldt voor Zweden en Duitsland, die eveneens een – zij het minuscuul – slavernijverleden hebben. Afrikaanse landen, zoals Ghana, Nigeria of Benin zijn niet uitgenodigd, terwijl zij om zo te zeggen als leveranciers een onmisbare rol speelden in de misdadige driehoek van de transatlantische slavenhanel.

Als de Caribische landen niet via onderhandelingen  tot het gewenste resultaat komen stappen zij naar de rechter.

Is dat een goed idee? Zou Nederland op zulke onderhandelingen moeten ingaan? Er is veel voor te zeggen dat de rechtsopvolgers van de staten onder wier vlag en bescherming de slavenhandel destijds plaatsvond een bijzondere verantwoordelijkheid dragen voor de onderontwikkeling in het Caribisch gebied. Niet als enige, want de buitengewoon scheve inkomensverhoudingen, het cliëntelisme en het wanbestuur in veel Caribische staten kun je niet wijten aan Europese landen, maar uitsluitend aan de moraalloze elites die daar maar al te vaak de dienst uitmaken.

Er zijn al allerlei lieden in het Caribisch gebied, die zich nu rijk rekenen. Ze maken optelsommen. Ze rekenen rente bij en ze komen dan tot astronomische bedragen die in de biljoenen en zelfs de triljoenen lopen. Laat maar komen het gratis geld.

Het lijkt er echter niet op dat de Caribische staten zulke eisen stellen.

Een taskforce onder voorzitterschap van Sir Hilary Beckles, rector magnificus van de University of the West Indies en als zodanig de grote baas van Verene Shepherd, heeft een tiental eisen geformuleerd die er helemaal niet zo gek uitzien. De commissie wil allereerst een ruiterlijke verontschuldiging voor het aangedane leed. Daarnaast is er een aantal materiële verlangens die The Guardian aldus samenvatte:

•    Hulp voor mensen die van de Caribische eilanden naar de oude Afrikaanse moederlanden zoals Ghana terug willen migreren. Er is ook druk nodig op de regeringen daar, want die blijken weigerachtig met verblijfsvergunningen. •    Hulp bij het opzetten van programma’s ter bestrijding van de armoede in de Caribische landen. •    Ondersteuning van de interculturele samenwerking tussen Caribische en Afrikaanse landen •    Hulp bij het onderwijs aan de brede volksklassen. Met de basisopleiding in veel landen is het nog slecht gesteld. De Nederlandse Antillen bieden hiervan treurige exempelen. •    Hulp bij de gezondheidszorg. Volgens de commissie komt er in landen met een slavernijverleden veel diabetes 2 voor en hypertensie.

Dat klinkt allemaal heel redelijk. Het zou helemaal mooi zijn als er fondsen werden opgericht die samenwerking van maatschappij tot maatschappij mogelijk maken, zonder hinderlijke en bureaucratische bemoeienissen van overheden want die kunnen met procedures en eindeloze onderhandelingen veel smoren. Denk bijvoorbeeld aan Nederlandse vakbonden die eraan bijdragen dat de Caribische collega-organisaties een goed kenniscentrum kunnen ontwikkelen zodat zij in de onderhandelingen met de werkgevers beslagen ten ijs komen. Of samenwerking tussen ziekenhuizen hier en daar. Om het volk werkelijk te bereiken kun je trouwens prima de vele relaties gebruiken tussen de Caribische minderheden hier in Europa en het thuisfront. Zo ontstaan contacten van mens tot mens, van dorp tot dorp en wie weet ook nog van hart tot hart.

Het gaat er om de emancipatie van het volk te ondersteunen en niet om de elites in de eilandstaten nog een stukje rijker te maken, nog meer verdeel- en heersmacht te geven. En evenmin trouwens om op die manier de positie van het Europese bedrijfsleven in de Caribische economieën te versterken.

Aanvulling: De herstelbetalingen worden gevraagd door de lidstaten van de Caricom. Toen de dekolonisatie in de jaren vijftig ook het Caribisch gebied bereikte, was het aanvankelijk de bedoeling dat toegewerkt zou worden naar een West-Indische Federatie, maar het particularisme was te sterk en er ontstond een heel aantal staatjes. Er ontstond wel een Caribisch Samenwerkingsverband, de Caricom, een beetje naar het voorbeeld van de Europese Unie, maar het bleef een tamelijk los verband. Zelfs een economische unie is het na bijna vijftig jaar nog niet. Wel houden de leden met zijn allen de University of the West Indies in stand en een aantal andere organisaties zoals een ontwikkelingsbank.

De lidstaten van Caricom zijn: Antigua en Barbuda, Barbados, Belize, Dominica, Grenada, Guyana, Haiti, Jamaica, Montserrat, Saint Kitts en Nevis, Saint Lucia, Saint Vincent en de Grenadines, Suriname en Trinidad en Tobago.  Anguilla, de Britse maagdeneilanden,  Bermuda, de Kaaimaneilanden en de Turks en Caicoseilanden zijn geassocieerd lid.  Venezuela, Colombia, Mexico en de Dominicaanse Republiek hebben de waarnemersstatus. Dat geldt ook voor Puerto Rico, Cucaçao, Aruba en Sint Maarten. Een aantal Caricomleden heeft nog steeds een koloniale band met een EU-lidstaat.

Beluister dit opiniestuk hier 

Volg Han ook op Twitter

Het nieuwste boek van Han is De Mooiste Jaren van Nederland (1950-2000)