Laat systeem van bancair toezicht ook gelden voor ziekenhuizen

Recente faillissementen van ziekenhuizen hebben voor patiënten en medewerkers onnodig veel ellende gebracht. Ellende die de regering en politiek zich eerder hadden kunnen realiseren. Zo ingewikkeld is de huidige wet- en regelgeving ten aanzien van faillissementen in Nederland niet. Elk bedrijf kan door twee opeisbare schulden, hoe klein ook, failliet verklaard worden als de geldkraan wordt dichtgedraaid. En het geld op is. Van de één op de andere dag!

Door de marktwerking in de zorg vallen zorginstellingen waaronder ziekenhuizen ook onder deze faillissementswetgeving. Een hele geruststelling voor alle bedenkers van ons huidig zorgstelsel. Zodat de zwakke broeders en zusters via werking van dit marktmechanisme vanzelf uit de markt worden gehaald. En de sterkste organisaties overblijven. Op papier een prachtige economische oplossing voor een steeds duurder wordende sector in de economie. Op papier, niet in de praktijk!

We weten inmiddels dat faillissementen in de zorg geen uitzondering meer zijn. Als ervaren oud-curator weet ik dat mismanagement nog steeds hoog scoort als één van de belangrijkste oorzaken van een faillissement. En helaas veel medewerkers van organisaties in de thuiszorg en andere instellingen weten dat inmiddels ook. Teveel overheadkosten en exorbitante beloningen voor bestuurders scoren ook hoog. En al deze vooraf te voorspellen nadelige gevolgen van het zo geprezen marktmechanisme heeft de overheid bewust op de koop toe genomen. Om ogenschijnlijk verzekerd te kunnen zijn van een betaalbare en duurzame zorg.

Misschien is deze opvatting economisch gezien in de kern wel juist. De toekomst moet dat nog definitief uitwijzen. Het patiëntenbelang vereist echter nu wel dat nog eens zeer kritisch wordt nagedacht welke beschermingsmaatregelen effectief kunnen zijn om de kans op een faillissement van een ziekenhuis zo klein mogelijk te houden. En gelukkig zijn daar al door de wetgever prachtige instrumenten voor ontwikkeld. In de bancaire sector. Als ziekenhuizen voor wat betreft de oprichting en het toezicht aan een soortgelijk regime zou worden onderworpen als banken in Nederland, dan kunnen ze nog steeds wel failliet gaan. Maar dan wel pas nadat echt alles uit de kast is gehaald om dat te voorkomen. Waardoor het patiëntenbelang even goed beschermd is als het klantenbelang bij banken.

Toepassing van een vergelijkbaar bancair vergunningensysteem voor ziekenhuizen zal dan automatisch inhouden dat voor de oprichting een vergunning noodzakelijk is en aan strenge eisen zal moeten worden voldaan. Eisen die vooraf door bijvoorbeeld de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) gecontroleerd moeten worden. Niet alleen financiële eisen maar ook eisen aan de bestuurders van het op te richten ziekenhuis. En als het ziekenhuis eenmaal operationeel is zal er een voortdurend financieel toezicht zijn op de instelling. Waardoor tijdig kan worden ingegrepen om de continuïteit van het ziekenhuis te borgen. En mochten al die preventieve maatregelen niet helpen dan kan zelfs teruggegrepen worden op instrumenten zoals een stille bewindvoering en andere noodmaatregelen. Waardoor een zachte landing voor patiënten ook geborgd is. Nu ben je als patiënt afhankelijk van de vraag of je ziekenhuis waar je behandeld wordt wel een systeemziekenhuis is. In dat geval laat de verzekeraar zo’n ziekenhuis niet failliet gaan. Kan het voor patiënten nog treuriger?

Hoogste tijd dat de president van de Nederlandse Bank door de regering en Tweede Kamer wordt uitgenodigd om met voorstellen te komen hoe een afgeleid systeem van het toezicht op de bancaire sector het beste zou kunnen worden toegepast op de zorg. Te beginnen bij de ziekenhuizen, met een mogelijkheid van uitbreiding van het systeem naar andere zorginstellingen.