Laat thuiszitters niet bungelen

Kinderombudsman Marc Dullaert vindt dat de leerplichtwet soms moet worden losgelaten. Om op die manier ‘thuiszitters’ beter te kunnen helpen. Als wethouder onderwijs van de gemeente Amsterdam weet ik dat dat waar is. Niet om ouders met drukke banen aan een makkelijker vakantierooster te helpen. Wel om schrijnende situaties te voorkomen.

Zo kan een flexibeler leerplichtwet het makkelijker maken om thuiszitters te helpen. Thuiszitters vormen een hardnekkig probleem. Amsterdam heeft er op dit moment zo’n 20 in het voortgezet onderwijs. Voor 9 van deze kinderen is een plan, een traject, en wordt op een of andere manier gewerkt aan terugkeer naar een school. Voor 10 kinderen is nog geen oplossing in zicht. Het zijn kinderen die bijvoorbeeld wel willen leren of naar school willen maar niet kunnen omdat ze om wat voor reden dan ook niet in het schoolsysteem passen. Ze zijn overspannen, niet welkom op school, kunnen zich niet aanpassen, worden afschuwelijk gepest en durven niet meer naar school etc etc.

Als VARA-ombudsman heb ik me beziggehouden met Tonny: een ‘thuiszitter’ die gepest werd op school, zelf ook ontoelaatbaar gedrag vertoonde en tot overmaat van ramp een wc-rol op de wc van school in de fik stak. Hij werd van school gestuurd en was verder nergens welkom.

Met het VARA team zijn we eindeloos bezig geweest om te bemiddelen. Tussen Tonny, de school, de gemeente en de ouders van Tonny. We hebben samen met Leerplicht voor Tonny een andere school gevonden. Onlangs sprak ik de directeur van de school waar hij terecht is gekomen. Het is ook daar een tijdje moeilijk geweest voor Tonny. Nu gaat het veel beter. Hij is bezig om professioneel American Football speler te worden.

Dullaert concludeert dat de huidige leerplichtwet niet meer van deze tijd is. Volgens hem is het voor kinderen met specifieke behoeften op medisch, sociaal, intellectueel of emotioneel gebied niet altijd haalbaar om iedere dag in de klas te zitten. Andersom denk ik dat het ook voor scholen beter uitvoerbaar is om leerlingen die bijvoorbeeld veel gepest zijn of zelf gedrag vertonen waar anderen last van hebben, te helpen door ze bijvoorbeeld gedeeltelijk thuis te laten leren in plaats van op school. Al dan niet tijdelijk.

Voor sommige leerlingen is de huidige leerplichtwet teveel alles of niks. Of leerplicht óf vrijstelling. Bij meer flexibiliteit kan je kinderen die anders een vrijstelling krijgen en buiten het systeem worden geplaatst, toch oplossingen vinden waarbij ze gedeeltelijk op school en gedeeltelijk thuis leren. Wat wij van scholen zouden vragen als de leerplichtwet flexibeler is: leraren en schoolleiders moeten open en eerlijk communiceren. Dus niet: een kind van school sturen als het te laat is en het nooit meer terug nemen. Maar wel: op tijd problemen bespreken, Bureau Leerplicht Plus inschakelen en oplossingen zoeken. Kinderen als Tonny moeten we niet laten bungelen, maar oplossingen op maat bieden. Dat kan als we de aanbevelingen van de Kinderombudsman serieus nemen.

Dit artikel verscheen ook op de website van de PvdA in Amsterdam. Volg Pieter Hilhorst ook op Twitter