Lees de troonrede en schrijf op wat je er voor terug wilt

Prinsjesdag biedt geen verrassingen meer. Alles is uitgelekt of per ongeluk op het internet gezet. Het zal een dag zijn van pracht en praal en irritante hoeden op het hoofd van daardoor irritant geworden dames en een koningin die om offers vraagt, want het zijn zware tijden en Nederland moet zich lostrekken uit het zuigend moeras van de crisis.

Maandagmiddag protesteerden de gehandicapten op het Malieveld, dat grote modderige stoomafblaas-veld, zo handig gelegen vlakbij het Station Den Haag Centraal. Als een massa mensen daarheen trekt om te protesteren, dan weet je dat hun strijd verloren is: zij schreeuwen hun leuzen, zij brullen het actielied mee en de ministers zullen dat negeren.

Misschien moeten de burgers van Nederland leren om eens anders te reageren op wat de regering hen op prinsjesdag durft voor te leggen. Wat gebeurde er tot nog toe? De ministers kondigen maatregelen af, die ons allemaal geld kosten. Dat is nodig, verklaren zij, om het land uit de dalles te halen. Als U nu maar betaalt, dan komt het allemaal over een paar jaar vanzelf goed. Anders wacht armoede ons en onze kinderen.

Als de loodgieter een offerte maakt en zegt: “Betaalt maar, dan zult U zien, dat het allemaal goed komt?”, hoe reageer je dan? Dan flikker je zo iemand de deur uit. Is een minister vergelijkbaar met een loodgieter? Sinds een jaar of twintig wel. Regeringen zeuren ons tot vervelens toe aan het hoofd dat wij klanten zijn en dat wij ondernemerschap moeten tonen. En flexibiliteit. En dat we bereid moeten zijn met risico te leven. Willen ze zakelijkheid? Zakelijkheid zullen ze krijgen.

De regering vraagt offers. OK. Wat krijgen wij daar in concreto voor terug? O, staat er NIKS tegenover of een vage belofte. Jammer dan, probeer maar een ander een oor aan te naaien.

Het is een vorm van omdenken. Wij moeten leren om overheidsmaatregelen te behandelen als zakelijke voorstellen: Excellentie, u stelt mij een deal voor, maar what’s in it for me? Voor niks gaat de zon op, jongen. Zo maak je van je spaarpot een betaalpot? Ik dacht het niet.

De ruil hoeft niet materieel te zijn. In de jaren tachtig gingen de vakbonden akkoord met salariskortingen en nullijnen in ruil voor arbeidsduurverkorting en vervroegde pensionering. In de huidige situatie is dat waarschijnlijk geen passende ruil maar je begrijpt het idee. Het beste uitgangspunt moet zijn: wilt U meer onzekerheid brengen in mijn leven, dan méér geld. Doen banken ook: als ze meer risico lopen, heffen ze een hogere rente. Wilt U offers en lagere netto-inkomens? Kan, maar neem dan de risico’s op ons pad weg. Geef baanzekerheid in ruil voor loonoffers. Of zeur niet aan ons hoofd over meer flexibiliteit en allerlei versoepelingen.

Misschien een leuke gedachtenoefening: lees de troonrede en schrijf op wat je allemaal voor terug wilt in ruil voor de offers die van jouw gevraagd worden.

Naschrift: lekker is dat. Middenin de grootste crisis sinds tachtig jaar verliest de FNV zich in onderlinge heibel. Nee, dáár zitten de werknemers op te wachten.