Leg de feiten over racisme en discriminatie op tafel

Afgelopen maand werden huizen in Amsterdam-Oost bekogeld met vuurwerk en eieren omdat er regenboogvlaggen voor het raam hingen. Chinese studenten werden begin dit jaar in Amsterdam gepest en kregen ‘Corona!’ naar hun hoofd geschreeuwd. Dragqueens die een taxi willen pakken worden regelmatig geweigerd.

Het zijn maar een paar voorbeelden van discriminatie die wél het landelijk nieuws halen. De meeste discriminatie blijft volledig onder de radar. Recent onderzoek wijst uit dat slechts één op de vijf mensen die menen gediscrimineerd te zijn, dit ook meldt bij een officiële instantie.

Er is zodoende weinig zicht op de werkelijke omvang, oorzaak, en herkomst van discriminatie, racisme, antisemitisme en moslimhaat. Dat is anders voor bijvoorbeeld onze veiligheid. Alle data over aangiften, geweldsmisdrijven en veiligheidsbeleving worden nauwkeurig bijgehouden en zijn terug te vinden in een jaarlijkse ‘ veiligheidsmonitor ’, waar de gemeenteraad dan altijd uitvoerig over debatteert. We wéten dus hoe veilig de stad is, hoe die veiligheid beleefd wordt en kunnen heel precies de leeftijden en achtergronden zien van groepen in de criminaliteitscijfers. Hetzelfde hebben we landelijk, maar dan gemaakt door het Centraal Bureau voor de Statistiek.

Dat is heel anders bij racisme en discriminatie. Hier en daar verschijnt onderzoek dat steeds weer laat zien dat er echt een probleem is. Het ene onderzoek toont aan dat veel makelaars willen meewerken om een huis alleen te verhuren aan een ‘gewone Nederlander’, het andere onderzoek maakt duidelijk dat je bij sollicitaties nog beter een strafblad dan een buitenlandse achternaam kunt hebben. Het duidt op een fundamenteel probleem. Maar hoe groot het precies is en of discriminatie steeds vaker of juist minder voorkomt kunnen we niet precies vaststellen. Dat geeft politici als Geert Wilders een excuus om te zeggen: “Nederland heeft helemaal geen racismeprobleem.” Als hij het niet ziet, is het er niet.

Nederland is kampioen statistiek in de wereld. Vrijwel geen land houdt data over economie, veiligheid en gezondheid zo goed bij als ons land. Laten we racisme en discriminatie net zo glashelder in beeld brengen. Dat zorgt ervoor dat niemand het probleem kan ontkennen én dat op basis van feiten de juiste aanpak voor bestrijding ontwikkeld kan worden.

We moeten daarvoor drie dingen doen. Allereerst één makkelijk vindbaar en toegankelijk meldpunt. Veel mensen weten niet dat ze discriminatie kunnen melden. Er is een lokaal meldpunt per veiligheidsregio én een landelijk meldpunt. Als we één landelijke meldingsapp zouden inrichten dan geeft dat meer duidelijkheid dan de huidige versnippering. Een meldingsapp die zo gebruiksvriendelijk is, dat iedereen die geconfronteerd wordt met discriminatie zonder veel moeite met een paar klikken hiervan melding kan doen.

Daarnaast moet duidelijk worden dat discriminatie niet alleen bestaat als je een baan of huis niet krijgt, maar ook bij pestgedrag. Racistische grappen naar collega’s op de werkvloer worden bijvoorbeeld vaak niet gemeld uit angst voor het verlies van een baan. Ook wordt er maar zelden melding gemaakt van uitsluiting op basis van een fysieke dan wel geestelijke beperking, terwijl ook dit discriminatie is en gemeld kan (en moet) worden.

Tenslotte verdienen racisme en discriminatie – net als de veiligheid en de economie – één groot jaarlijks overzicht. Daarvoor worden gegevens verzameld van discriminatie die is gemeld, maar ook onderzoek naar waar en hoe mensen racisme, antisemitisme en uitsluiten ervaren. Zo krijgen we een wetenschappelijk standaardwerk dat het onmogelijk maakt het probleem te ontkennen, en makkelijker het aan te pakken.

Dit jaar leerde iedereen Black Lives Matter kennen. En dit jaar kwam een recordaantal meldingen van antisemitisme binnen. Het laat zien dat juist onze vrije stad meer moet doen om de belofte van gelijke kansen en veiligheid voor iedereen waar te maken. Dat begint met het probleem heel precies in kaart brengen. Voorbeelden van discriminatie in de media maken ons bewuster dan ooit. Maar laten we er ook voor zorgen dat we onszelf keer op keer met de neus op de feiten drukken. Zo zorgen we ervoor dat de aandacht voor racisme en discriminatie geen modeverschijnsel wordt.