Leren wij iets van onze nederlaag in Afghanistan?

De Nederlandse militaire actie in Afghanistan valt alleen maar als nederlaag te omschrijven. Wie dat nog niet geloofde, heeft dezer dagen het ultieme bewijsmateriaal gekregen: Nederland stopt de hulp aan de provincie Uruzgan. Het Ministerie van Buitenlandse Zaken benadrukt weliswaar dat 2013 al langer was aangewezen als exitjaar maar dat is een smoes.

Ontwikkelingsprojecten worden vaak genoeg verlengd als dat voor een behoorlijk resultaat gewettigd is. De echte reden is dan ook dat geen buitenlander het buiten de bebouwde kom van de stad Tarin Kowt overleeft want daar zijn de Taliban oppermachtig. In Kunduz ligt het niet anders. Daar hebben Nederlandse politiefunctionarissen omringd door een zwaar militair cordon Afghaanse collega’s een cursus patrouilleren in prachtwijken gegeven terwijl de vijand zich ondertussen steeds steviger nestelde te midden van de bevolking. Als de Amerikanen over een jaar de handdoek in de ring gooien, dan loopt ook de vierde Afghaanse oorlog uit op een fiasco voor de bezetters.

Vier oorlogen Die vier oorlogen (1839-1842) (1878-1880) (1979 -1989) (2001-2014) hadden allemaal hetzelfde verloop. De aanvallers (tweemaal de Britten, eenmaal de Russen, en tenslotte de Amerikanen en de NAVO) voelden zich vanuit Afghanistan bedreigd. Daar waren altijd wel onderlinge twisten aan de gang zodat men kon interveniëren ten gunste van één der strijdende partijen. Dat is alleen tijdens de tweede Afghaanse oorlog min of meer goed gegaan. De Britten slaagden er toen in om hun man op de troon te zetten maar die toonde zich daarna zeer onafhankelijk. In alle andere gevallen eindigde het ingrijpen in een gruwelijke nederlaag. Je zou zelfs kunnen zeggen dat Alexander de Grote die ervaring al heeft opgedaan. Hij koos er zijn bruid, de schone Roxane, die zijn erfgenaam zou baren, maar dat verhinderde de bevolking niet om in opstand te komen zodra hij zijn hielen had gelicht.   Afghanistan bestond toen nog niet: het gebied werd bewoond door onafhankelijke stammen die gedurig in onderling conflict verkeerden. Pas in de tweede helft van de negentiende eeuw kwamen er vorsten op die macht uitoefenden in wat tegenwoordig als Afghanistan geldt maar die was nooit onbetwist.

Achteraf kun je stellen dat de periode 1940-1970 de gouden jaren van Afghanistan vormden. Er heerste een zekere stabiliteit omdat de koningen de stamleiders succesvol tegen elkaar uit wisten te spelen. Dat leidde tot vooruitgang en modernisering in Kaboel en omgeving. Afghanistan werd zelfs een belangrijk tussenstation op de hippie trail naar India, bekend om zijn voortreffelijke stuff, waarvan grote hoeveelheden naar Nederland kwamen. Op de VARA-radio meldde Koos Zwart elke zaterdag de geldende prijzen.

Dit evenwicht werd verstoord door een coup, waarna de monarchie plaats maakte voor een republiek. De eerste president, Daoud, beheerste het spelen op vele borden onvoldoende om de rust te bewaren. Hij werd het slachtoffer van een communistische staatsgreep waarna een burgeroorlog uitbrak die de Russen noopte tot hun noodlottige invasie. De rest van het tragische verhaal is bekend. Daarbij is het nuttig te benadrukken, dat de Taliban oorspronkelijk een creatie zijn van de Pakistaanse geheime dienst, die handelde in samenwerking met de Amerikanen.

Haagse illusies In dát wespennest heeft Nederland de hand gestoken. Daar heeft zowat de hele politieke klasse, zoals het heet, onze jongens heen gestuurd. En ze daar gehouden ook toen de hopeloosheid van hun positie afdoende bleek. Zij werden het slachtoffer van Haagse illusies en de bij Nederlandse politici en partijen zo vaak levende gedachten, dat je op het slagveld iets kunt bereiken door een béétje oorlog te voeren. Het treurige dieptepunt van al deze onbekwaamheid waren de wereldvreemde debatten in de Tweede Kamer over wat men de politie-agenten in Kunduz mocht leren en wat niet.   Nu staan ons nog treuriger tonelen te wachten. Na de smadelijke aftocht van de laatste Nederlandse militairen, zal alles en iedereen rond de coalitie de lichtpunten gaan zien, opsommen wat er allemaal wel niet bereikt is, de interventie tot de laatste politieke snik verdedigen, vertellen dat men het Afghaanse volk niet in de steek had willen laten, enzovoorts. Ondertussen zullen de Afghanen die zich met de onzen hebben geassocieerd, een door Teeven met applaus van Wilders gesloten deur vinden als zij achtervolgd door de zegevierende Taliban in Nederland asiel zoeken. Zo wordt dan in de ogen van de buitenwereld een nieuw bewijs geleverd van de westerse onbetrouwbaarheid: ze misbruiken ze als marionet en als het mis gaat, laten ze je hulpeloos achter in de handen van de vijand.   Het zou erg schadelijk voor Nederland zijn als deze waarschijnlijke afloop wordt bewaarheid. Het enige positieve dat een militaire nederlaag kan opleveren, is de mogelijkheid om ervan te leren. Dan moet men om te beginnen de totale mislukking, het treurige falen, toegeven. Dan moet men erkennen het slachtoffer te zijn geweest van illusiepolitiek en zelfbedrog. Nu dat niet gebeurt, is Nederland gedoemd om dezelfde fouten opnieuw te maken. Ten koste van levens, ten koste van miljarden en ten koste van de internationale positie van het westen.   Laten we dan ook hopen dat ik ongelijk krijg met mijn voorspelling.

Volg Han ook op Twitter

Het laatste boek van Han van der Horst is: Nederland, de vaderlandse geschiedenis van de prehistorie tot nu