Linkse dromen

GroenLinks kan de wonden likken na de deathmatch tussen Dibi en Sap. Maar misschien levert het uiteindelijk nog iets goeds op. Tegelijkertijd rijst er op links een nieuw probleem: De SP wordt regeergeil. Na in de peilingen de grootste te zijn geworden met standvastigheid wordt nu ineens het blik redelijkheid opengetrokken. Niet om de inhoud aan de kiezer te serveren maar om toekomstige regeringspartners te verleiden.

Woensdag wordt bekend wat de uitslag is van de leiderschapstrijd bij GroenLinks. Op basis van de peilingen en reacties bij de debatten ziet het er niet goed uit voor Tofik Dibi. Voor GroenLinks zelf trouwens ook niet. 

De partij bungelt nog steeds op 5 zetels, net iets meer dan de Partij voor de Dieren. Deze machtsstrijd kent op het eerste gezicht dan ook alleen maar verliezers. Dibi moet nog zien of hij terug kan keren in de Kamer. Een tweede plaats op de lijst zoals bij de vorige verkiezingen zit er denk ik niet in. Sap zal namelijk wel winnen maar als het een SP-achtige uitslag wordt met 99 procent van de stemmen dan wordt Dibi wel erg genadeloos verpletterd, wat niet goed is voor het tolerante imago van de partij. Als ze minder dan 90 procent haalt dan blijkt ze zelfs tegen een zwakke tegenstander nog niet helemaal opgewassen. Game over.

Toch is het niet allemaal voor niets geweest. Dibi heeft met zijn aanval duidelijk laten zien wat GroenLinks mist: begeestering. Zijn visie was misschien niet doortimmerd en zijn presentatie leek af en toe erg de Obama soundmixshow maar hij legde zijn vinger wel op de gevoelige plek. GroenLinks is niet meer de partij van de grote ideeën, van de dwarse standpunten, van de creatieve alternatieven en de grote dromen. Het zit er allemaal misschien nog wel in maar is bedolven onder het streven om toch vooral verantwoordelijk en realistisch te zijn. Voor alles geldt: Niet te wild. Zo’n houding is handig als je graag wilt gaan regeren maar is het ook aantrekkelijk voor de kiezers die je aan regeermacht moeten helpen? Kennelijk niet. Vijf zetels, evenveel als bij de oprichting in 1989.

In tegenstelling tot wat je zou denken vinden kiezers het helemaal niet erg als politici niet realistisch zijn. Sterker nog, ze hebben een uitgesproken hekel aan politici die roepen ‘maar wat u wilt kan helemaal niet!’. Hoezo kan het niet, denken ze. Dat zullen we dan nog wel eens zien. Dat klinkt als onredelijk maar ga eens bij jezelf na: Wereldvrede kan vast ook niet maar het is helemaal geen gek idee dat wel te willen en er aan te werken. Hetzelfde geldt voor veiligheid.

Die voorliefde voor het onmogelijke is ook een van de redenen voor het succes van Wilders. Hij wil allemaal dingen die ‘niet kunnen’. Nederland uit de Europese Unie, om maar wat te noemen. Kan helemaal niet, luidt de reactie. Dat maakt het voor de kiezer alleen maar aantrekkelijker, daar hoef je niet eens heel recalcitrant voor te zijn. Iedereen beseft: Als je drastische verandering wilt, dan zijn dat altijd zaken die zogenaamd niet kunnen. Dibi haalde dat in zijn eerste speech mooi aan nadat hij door zijn eigen partij tot ‘ongeschikt’ werd bestempeld. Wie verandering wil is in de ogen van de ‘laat alles zo blijven’-types altijd ongeschikt.

GroenLinks doet er goed aan de komende jaren aan haar eigen ongeschiktheid te werken. Zeker nu ook de SP plots is gegrepen door het verantwoordelijkheidsvirus. Die partij wijzigt haar ‘wij zullen nooit wijken’ standpunt in een ‘met ons valt overal over te praten’. Dat klinkt zeer redelijk maar wat moet de kiezer ermee? Het is alsof je Oranje naar de Oekraïne stuurt met de instructie ‘een plaatsje in de kwartfinale zou mooi zijn’. Of ‘laten we het op gelijkspel houden’. Nee, we steken ons in oranje omdat we willen winnen. Kiezers kiezen in de eerste plaats voor standpunten niet voor compromissen, die vormen hooguit een uitkomst waar je vrede mee kunt hebben. Dat geldt al helemaal voor jonge kiezers die graag verandering zien.

Op links zitten met de nieuwe strategie van de SP straks alleen maar redelijke partijen, zonder grote idealen of dromen. Hun enige streven lijkt een compromis. Welke partij blijft er dan over voor de burger die daar geen boodschap aan heeft? Juist. Die zou daardoor wel eens meer zetels kunnen binnenhalen dan de redelijke mensen lief is.