Maak alcoholbezit strafbaar onder de 18 jaar

Ik ondersteun als gediplomeerd slijter het voorstel van de afdelingen Purmerend, Beemster en Zeevang om de leeftijd voor alcoholverkoop op te trekken naar 18 jaar en alcoholbezit voor jongeren onder de 18 ook strafbaar te stellen.

Door de huidige regelgeving is er zowel bij jongeren als ouders grote onduidelijkheid over welke alcoholhoudende dranken wel en niet geschikt geacht worden voor jongeren. De regelgeving is onnodig ingewikkeld door het hanteren van twee verschillende leeftijdsgrenzen. Ouders en jongeren weten vaak niet bij welk alcoholpercentage de leeftijdsgrens ligt. Ook is de grens van 14,5% niet duidelijk omdat versterkte wijnen een hoger alcoholpercentage hebben, maar wel in de supermarkt verkocht mogen worden. 

Het partijbestuur stelt dat de leeftijd van 16 al moeilijk te handhaven is en geeft daarom een negatief advies voor dit amendement. Echter is het juist die aparte regelgeving voor verschillende leeftijden die eraan bijdraagt dat de grens van 16 lastig te handhaven is. 

Ik ben absoluut voor het strafbaar stellen van alcoholbezit onder de toegestane leeftijdsgrens. Op dit moment kunnen winkeliers moeilijk op tegen de vindingrijkheid van de jeugd en de onwil van ouders. Ouders kopen vaak drank voor hun kinderen en worden boos wanneer zij door winkelpersoneel worden aangesproken op hun verantwoordelijkheid. En jongeren maken er nu een sport van om winkelpersoneel om de tuin te leiden, door bijvoorbeeld minderjarige vrienden voor de deur te laten wachten, oudere mensen op straat aan te spreken om alcohol voor ze te kopen of door bijvoorbeeld de oudste in het gezelschap de drank af te laten rekenen bij kassa 1 terwijl de rest de chips betaalt bij kassa 12. Dat alleen winkeliers hier het risico voor dragen, terwijl het bijna niet te doen is om te controleren welke jongeren elkaar kennen, is m.i. niet terecht en je kunt niet verwachten dat een winkelier voor iedere transactie een rondje om het blok loopt om te kijken of er jongeren om de hoek staan te wachten op drank.

Ook vertonen jongeren grensoverschrijdend gedrag om winkelpersoneel te dwingen alcohol te verkopen, van langdurig zeuren en weigeren de winkel te verlaten zonder drank, tot schelden en bedreigen of erger, of stelen ze de drank. Een deel daarvan is strafbaar, maar een deel niet. Voor het deel wat al strafbaar is, is het in de praktijk moeilijk jongeren daarop te betrappen of ze daar voor te laten bestraffen: iemand aanhouden is riskant, moeilijk, tijdrovend en er is geen enkele garantie dat de politie tijd heeft om te komen als je belt. Lastig is het ook als het gaat om subtielere vormen van dreiging aan het adres van niet al te weerbare caissières bij de supermarkt, die bijvoorbeeld klasgenoten drank moeten weigeren. Het bezit van alcohol is echter relatief makkelijk te constateren: het is zichtbaar wanneer jongeren met een krat bier het winkelcentrum uit lopen of met drank in het park hangen. En van een verbod gaat vooral een serieus signaal vanuit dat het geen onschuldig spelletje is om iets te krijgen wat je niet mag, zoals een 8-jarige die bij zijn moeder om een snoepje dramt.

Hiermee los je natuurlijk niet alle problemen op. Voor een goede oplossing is het belangrijk dat voorlichting zich meer op ouders gaat richten in plaats van alleen op jongeren. Maar duidelijke regels zonder verwarrende grenzen voor leeftijden en alcoholpercentages zouden wel helpen. Ook zou het helpen als alcohol niet meer in de supermarkt verkocht zou worden, waar relatief jong personeel vaak zonder goede training en met weinig ondersteuning van leidinggevenden moeite hebben regels te handhaven, waar verkopers minder contact hebben met klanten en minder overzicht hebben over wat er in de gehele winkel plaatsvindt dan in een slijterij. Helaas zie ik dat nog niet snel gebeuren, omdat mensen het te veel moeite vinden hun drankje ergens anders te halen, al is dat in de Randstad vaak maar een deur verder in een borrelshop of ketenslijter van hetzelfde bedrijf als de supermarkt. Ik ontken natuurlijk ook niet dat er winkeliers zijn die om kosten te besparen het jongst mogelijke personeel in zetten en bezuinigen op opleiding, begeleiding en beveiliging; dat valt niet goed te praten. Maar dat geldt zeker niet voor alle winkeliers en het zou wel een aardig steuntje in de rug zijn wanneer niet alleen de winkelier risico zou lopen als een jongere iets deed wat ie niet zou moeten doen.

Voor welwillende verkopers die zich netjes aan de regels houden, voelt het alsof ze van alle kanten klemgezet worden. Doe je je best om verantwoordelijk te verkopen, je spreekt grootgebruikers aan, je adviseert ouders toch maar de kinderchampagne te kopen voor de verjaardag van hun 15-jarige in plaats van de perzikcider met ‘maar een paar procent’, legt ouders uit dat Goldstrike met 50% toch net iets te veel is voor hun 17-jarige, en dan krijg je van de overheid een trap na als een jongere toch het winkelcentrum uit weet te lopen met een fles drank die zijn oudere broer heeft afgerekend.

Wil je bijdragen aan een echte oplossing voor alcoholmisbruik door jongeren, steun dan niet het halfzachte beleid wat er is. Dit amendement is een mooi begin van een beter alcoholbeleid.

Dit artikel verscheen eerder op de weblog van Alicia Hobbel. Volg Alicia ook op Twitter