Maakt de haatbaard plaats voor de nuancebaard?

Als één onderwerp de afgelopen dagen het nieuws van de afgelopen week heeft gedomineerd, dan is het de dood geweest van een grensrechter bij het amateurvoetbal. Naast alle geschreven media, televisiejournaals, actualiteiten- en debatprogramma’s was het onderwerp ook ‘trending’ in de sociale media en in de gesprekken tussen mensen onderling. Tot mijn verbazing leken de meeste gesprekken te gaan over de vraag welke enkelvoudige oorzaak alles in gang had gezet in plaats van welke omstandigheden wellicht gezamenlijk tot dit verschrikkelijke misdrijf hadden geleid – maar dat is een hele andere discussie. Maar hoe vreemd is het dat een onderwerp dat in de gehele maatschappij besproken wordt ook het onderwerp is van een preek in de moskee?

Toen ik vrijdagochtend aankondigde via Twitter dat de aanleiding van de preek van Mohammed Cheppih de dood van de grensrechter was, verbaasde ik mij dat dit bericht direct geretweet werd. Ik vermeld bijna elke vrijdag van meerdere imams waar (over) ze zullen preken die dag met meestal geen tot nauwelijks respons. Ook toen de preek op YouTube kwam – wat we zo vaak doen – bleek deze tot mijn verbazing binnen afzienbare tijd meer dan 500x bekeken te zijn. Dat is wellicht niet veel in vergelijking met andere YouTube filmpjes, maar wel in vergelijking met andere filmpjes van de preek.

Maar de grootste verbazing was toch wel dat op GeenStijl een andere videoregistratie van (een deel van) de preek kwam te staan. Cheppih werd bij gebrek aan bestaande positieve woorden voor een imam aangeduid met het nieuwe begrip ‘nuancebaard’ (versus het reguliere ‘haatbaard’ voor alles wat moslim is). En hoewel reaguurders doorgaans niet de beste graadmeter zijn voor wat de doorsnee Nederlander denkt, lieten ze dit keer genadeloos duidelijk zien wat het probleem is met het hele ‘islamdebat’ in Nederland.

Vooroordelen zijn correct, de waarheid niet De vaste bezoekers van GeenStijl werden namelijk ineens geconfronteerd met een stukje realiteit dat totaal niet aansloot bij hun vooroordelen. Direct wordt in twijfel getrokken of de video wel echt is. Een imam met een goed verhaal, dat kan toch helemaal niet? Het woord ‘hoax’ – een digitaal broodje aap – wordt minuten na het plaatsen van het bericht al genoemd. Vooroordelen moet je namelijk niet toetsen aan de waarheid; de waarheid dient getoetst te worden aan het vooroordeel. De video kán dus niet echt zijn. Opmerkelijk dat de eerste reactie dat de video nep zou zijn 5 minuten na het publiceren van de bijna 11 minuten lange video is.

Ook mooi is de reactie van ‘ZKH EénOog’. Hij merkt op dat de video nooit een preek vanuit een moskee zou kunnen zijn, want de imam “spreekt broeders en ZUSTERS aan”. Dat bij iedere preek in nagenoeg iedere moskee ook gewoon vrouwen aanwezig zijn (en dus zowel mannen als vrouwen worden aangesproken) was blijkbaar nog geen onderdeel van het vooroordeel. Ik geef toe: er zijn nog een paar moskeeën die geen (mooie) vrouwenruimte hebben. Maar dat zijn nagenoeg allemaal oude (school)panden die later moskeeën werden. De laatste jaren zie je juist dat deze worden gesloopt in ruil voor een nieuwbouwmoskee met o.a. een mooie vrouwenruimte. Want met de bouw van nieuwe moskeeën – waar onze rechtse vrienden vaak zo tegen zijn – gaan juist de faciliteiten voor de vrouwen er enorm op vooruit.

Als het waar is, is het een uitzondering Een aantal anderen blijken iets genuanceerder te redeneren; het zou natuurlijk kunnen dat de video echt is én dat hun vooroordelen kloppen. Dan toont de video namelijk de uitzondering op de regel. “Eén zwaluw maakt nog geen zomer,” zo wordt er cynisch opgemerkt. Maar ook: “indien waar zal deze imam wel snel geëxcommuniceerd c.q. het imam-zijn ontzegd worden”. Anderen formuleren hun vermoedens dat een imam met een dergelijke boodschap waarschijnlijk op geweld uit de islamitische gemeenschap kan rekenen.

Dat preken en lezingen als deze op basis van actualiteiten al jarenlang worden gegeven in moskeeën doet er blijkbaar niet toe. Dat deze gewoon online staan ook niet. Preken over goed zijn voor je buren, ongeacht hun religie. Preken over een bijdrage leveren in de maatschappij. Preken die sterk zelfkritisch van aard zijn. Preken die overigens steeds vaker geheel of deels in het Nederlands worden gegeven. Wanneer een imam in een moskee daartoe onvoldoende het Nederlands beheerst zie je in heel Nederland vrijwilligers na het gebed opstaan om een vertaling of samenvatting voor te lezen in het Nederlands. Nog niet overal, maar het neemt zeer snel toe.

Als het gaat om lezingen in moskeeën is Nederlands al jaren de meest dominante taal waarin gesproken wordt; in sommige moskeeën worden bijna geen lezingen meer in andere talen dan het Nederlands verzorgd. En qua geweld: ik kan niet ontkennen dat er mensen zijn die binnen de moskee een positief geluid verkondigen en vervolgens worden bedreigd. Echter, in alle gevallen die ik hiervan ken uit mijn omgeving gaat het om dreigementen vanuit de politiek rechtse hoek van de samenleving, niet vanuit moslims.

Zelfs de GeenStijl-bezoekers die positief reageren (en kritisch op de andere reacties) gaan uit van een uitzondering of incident. “Wordt er een keer afstand genomen en tegemoet gekomen aan de wens van een deel van de autochtone bevolking tot interne correctie en zelfreflectie is het weer niet goed. Dat staaft alleen maar mijn bewering dat er meer speelt dan oprechte verontwaardiging. Waarvan akte.”

Wie wil de werkelijkheid zien? Maar met dat laatste deel van zijn reactie heeft de desbetreffende reaguurder wél een punt. Er speelt zoveel meer dan een oprechte verontwaardiging, namelijk een onoprechte verontwaardiging. Mensen zijn enorm verontwaardigd over Islam en over moslims in Nederland, ongeacht of de argumenten voor die verontwaardiging gegrond zijn. Mensen zijn verontwaardigd over uitspraken (die niet worden gedaan), over de onderdrukking van vrouwen (onderdrukking die Islam niet toestaat) en over de afwezige (maar gewoon alom aanwezige) zelfkritische houding van moslims. Mijn insteek in gesprekken met niet-moslims over Islam is al jaren: je hoeft het niet met Islam eens te zijn, maar als je het oneens bent, wees het dan oneens met hoe Islam werkelijk is.

Iedereen die oprecht verontwaardigd is over Islam zou bereid moeten zijn om de eigen argumenten daarvoor te toetsen aan de realiteit. Dus wandel eens de moskee in op vrijdag om de preek bij te wonen of bekijk er eens eentje op YouTube. Wees welkom! Maar zolang mensen wél verontwaardigd willen zijn over Islam in Nederland maar niet willen weten hoe dat er in de realiteit uitziet, kunnen we onmogelijk nader tot elkaar komen. Dan blijft alleen de onoprechte verontwaardiging over, bij onoprechte mensen.

Volg Nourdeen Wildeman ook op Twitter

Opinies over deze kwestie

Evert de Vos:  Hoe keurige huisvaders in scheldende monsters veranderen Abdelkader Benali:  Marokkanen als reservaatdieren Nourdeen Wildeman:  Maakt de haatbaard plaats voor de nuancebaard? Auke Hulst: De comeback van ultrageweld Malika el Allaoui:  Ons kikkerlandje ligt liever aan het infuus van sensatiezucht Mihai Martoiu Ticu: Wilders liegt Alexander Francino:  Gedode grensrechter aan de winnende hand Jan Dirk de Jong:  Hebben de Marokkanen het nou weer gedaan? Murat Isik:  De eenzame man met de vlag Bart Schut: De dood van een grensrechter Claudia Biegel: Voetbal is helemaal geen oorlog Jeroen Mirck:  Een voetballoos weekend is niet genoeg Dennis l’Ami:  Peter R. de Vries zet zich buitenspel met kritiek op grensrechters