Maatschappelijk verantwoord ondernemen is een farce

Sinds het instorten van de kledingfabriek in Bangladesh, waarbij zeker 577 werknemers omkwamen, staat maatschappelijk verantwoord ondernemen (mvo) weer in de belangstelling. Kledingmerken als C&A en H&M laten veel kleding in Bangladesh produceren en gaan prat op hun mvo-beleid. Maar dit heeft het drama in Bangladesh niet kunnen voorkomen.

Na bijna acht jaar (mede-)directeur te zijn geweest van Fairfood International, een organisatie die voedselbedrijven aanspoort maatschappelijk verantwoord te ondernemen, ben ik tot de conclusie gekomen dat mvo een farce is.

Bedrijven nemen onder maatschappelijk druk kleine stappen om verantwoord te ondernemen, maar er is niet voldoende interne en externe druk en motivatie om verantwoordelijkheid te nemen voor de gehele productieketen. Ahold heeft bijvoorbeeld zijn nek uitgestoken om maatschappelijk meer verantwoord te ondernemen. Maar als Ahold te ver voor de troepen uitloopt, prijst het zichzelf uit de markt. Bedrijven kunnen dus hoogstens iets verantwoorder ondernemen dan de concurrent.

Zo zetten we babystapjes in de goede richting. Als we niet willen dat er fabrieken instorten, is wetgeving met harde sancties nodig. Wetgeving alleen voor Nederlandse bedrijven is geen optie. Dan wordt de Nederlandse markt nog steeds overspoeld met onverantwoord geproduceerde producten.

Nederland moet wettelijk afdwingen dat alle producten die op de Nederlandse markt worden verkocht verantwoord zijn geproduceerd. Maar overheid en politiek verschuilen zich nu achter het argument dat dergelijke wetgeving alleen in Europees verband kan worden ingevoerd. Dat is opmerkelijk omdat we voor bont wel nationale wetgeving hebben.

Ik kan dan ook niet anders concluderen dat de politieke wil ontbreekt om serieus werk te maken van dit probleem. Dat past in het heersende adagium dat het bedrijfsleven de ruimte moet krijgen en dat onze eigen economie belangrijker is dan het welzijn van de werknemers die onze producten maken. Als dat zo blijft, accepteren we daarmee dat er regelmatig fabrieken instorten waarin onze kleding wordt geproduceerd.

Dit opiniestuk was eerder te lezen in het Financieele Dagblad.