Mail met mate

Geert Wilders lijkt een kort lontje te hebben, getuige zijn geïrriteerde toon in mails aan partijgenoten en collega’s. Is het verstandig zulke mails te sturen? Nee natuurlijk: zelfs als de NRC er niet de hand op weet te leggen, kun je met zo’n onaardige toon de relatie beschadigen, en dus – uiteindelijk – ook je eigen belangen. Doen andere mensen dit ook zo? Ja hoor, voortdurend.

E-mail is laagdrempelig, informeel en je hoeft er niet voor op te staan. Vergeleken met telefonisch of live contact kan het ook helpen dat je naar je scherm kijkt en niet naar iemands gezicht. Dat gezicht leidt immers maar af van wat je wil zeggen en het kan je nog onderbreken ook. Niets van dat alles als je lekker op je toetsen zit te rammen. Tegelijkertijd kan er veel mis gaan door de afwezigheid van een levende context. Een impulsief verstuurde mail (of tweet, zo weet ik uit eigen ervaring) kan een regelrechte aanslag zijn op het ‘sociaal kapitaal’: je goede verstandhouding met mensen en het krediet dat je opbouwt in face-to-face interacties.

Alleen al doordat je elkaar niet ziet, is mailcontact minder goed voor de relatie dan live contact, nog helemaal los van wat je zegt. Zo is gebleken dat onderhandelingen die per mail worden gedaan, gepaard gaan met minder vertrouwen en een lagere behoefte om later nog eens zaken te doen met de ander. Dus eigenlijk moet je dat alleen doen als het gaat om een eenmalige transactie. Conflicten escaleren sneller Nog ondermijnender is het wanneer conflicten of bijna-conflicten via mail worden beslecht. De verleiding om dat te doen is groot, want als je kwaad bent wil je graag je zegje doen. Het is buiten kantoortijd, de ander is er niet, het zit je dwars, en als je het nu lekker allemaal in de mail zet ben je het kwijt en heb je alles recht gezet. Maar mailverkeer bevat juist alle ingrediënten die nodig zijn om een conflict te laten escaleren. Om te beginnen krijg je geen feedback over hoe je uitingen overkomen. In live interactie zie je het effect van wat je zegt en kun je al interacterend bijsturen en corrigeren. In mail kun je alles kwijt, waardoor het lijkt alsof je beter trouw kunt blijven aan je waar je voor staat. Maar dat is schijn wanneer je hiermee een relatie beschadigt die belangrijk voor je is.

Door het gebrek aan subtiele sociale aanwijzingen kunnen mensen, als ze eenmaal wat verhit zijn, per mail eerder agressief en vijandig reageren. Face-to-face word je vanzelf wat gedempt door de ander die tegenover je zit, in mail ga je jezelf juist lekker opnaaien. Ben je emotioneel, dan kan dat ertoe leiden dat je ‘leegloopt’ en en passant ook nog al je eerdere ergernissen meepakt. Met één druk op de knop is ‘ie weg, het lijkt bijna terloops, maar aan de andere kant kan jouw bericht herhaaldelijk worden gelezen, en worden gedeeld met anderen, die “nou moe!” en “tsssss” zeggen. Zo’n mail kan ook weer een venijnig antwoord oproepen, waardoor een conflict veel eerder escaleert dan wanneer je elkaar even in de ogen kijkt.

Mijn advies aan Wilders Woede is een emotie die enorm je blik kan vernauwen , waardoor de redelijkheid vaak ver te zoeken is, evenals het vermogen om ook even door de bril van de ander te kijken. Maar het goede nieuws over emoties is: ze gaan altijd over. Vooral als je even de zinnen verzet en iets anders gaat doen. Mijn advies, aan Wilders maar ook vele anderen die zich kwaad maken: wil je het kwijt, schrijf gewoon die mail, geef hem van jetje, maar verstuur hem niet. Slaap er een nachtje over en stap dan op de ander af. Dikke kans dat daar een ander verhaal uitrolt, met een betere uitkomst.

* Deze bijdrage is deels gebaseerd op een column uit: Roos Vonk (2009), Ego’s en andere ongemakken.