Wie de premier goed beluisterde, ontdekte dat het hele betoog vol zat met mitsen en maren
Heel vroeger duidde men politiek verantwoordelijken vaak aan met voornaam plus een of ander epitheton: Karel de Grote, Karel de Kale, Karel de Dikke, Karel de Domme (Charles le Simple, meestal raar vertaald als de Eenvoudige), Lodewijk de Luie, Lodewijk het Kind. De laatsten in deze trits zijn wat Nederland betreft Filips de Schone en Willem de Zwijger. Nu echter is er reden deze traditie weer op te nemen. Vrijdagmiddag werd een persconferentie gegeven door Mark de Schaamteloze. Daarna verscheen Eric de Lijder.
Premier Rutte leek er geen doekjes om te winden: hij maakte in uiteenlopende bewoordingen steeds weer duidelijk dat door de Belastingdienst ontzettend onrecht was gedaan. Daarom kon maar één passende reactie worden gegeven: een aftreden van het gehele kabinet. Rutte kondigde vervolgens een aantal maatregelen aan om meer openheid te bieden rond politieke besluitvorming, voornamelijk door het automatisch en sneller openbaar maken van onderliggende ambtelijke stukken. Tegelijk maakte hij duidelijk dat het afgetreden kabinet op het corona-dossier gewoon door zou regeren alsof er niets gebeurd was. Noodsituatie nietwaar?
Wie de premier goed beluisterde, ontdekte dat het hele betoog vol zat met mitsen en maren. Zo zal men voortaan de persoonlijke beleidsopvattingen van ambtenaren in openbaar gemaakte stukken niet meer weg lakken maar – zo voegde de premier eraan toe – dan moest men toch iets verzinnen om ambtenaren te beschermen. Zo werd meteen al de beloofde transparantie met voorwaarden omgeven.
Tegelijk bleek dat Mark Rutte geen moment heeft overwogen de politiek te verlaten. Hij accepteert zijn verantwoordelijkheid maar gelooft niet dat zijn bestuurskracht eronder heeft geleden. Het oordeel is aan de kiezer op 17 maart.
Rutte heeft dus niet aan zelfonderzoek gedaan. En zo ja, dan luidde de conclusie dat hij ondanks dit schandaal (en de vele andere die nog op onthulling wachten) zeer wel in staat blijft het land te leiden. Dat hij het alles in overweging nemende hartstikke goed heeft gedaan. Tienduizenden zijn, zoals Gert-Jan Segers het vrijdagmiddag in een extra NOS-Journaal formuleerde, vermalen. Dat is voor Rutte niet voldoende om persoonlijk te concluderen dat tien jaar in het Torentje misschien wel genoeg is geweest. Dat het tijd wordt uit de politiek te verdwijnen. Integendeel. Juist nu voelt hij zich de geroepene.
Daarom: Mark de Schaamteloze.
De minister van Economische Zaken, Eric Wiebes verlaat zijn post met onmiddellijke ingang. Hij trakteerde de verzamelde media op een jammerklacht over de vele zware dossiers die steeds weer op zijn bureau belandden. Hij had die naar beste weten behandeld. Wiebes was en blijft aangegrepen – zei hij – door wat er door de staat was aangericht. Daarom nam hij nu ontslag. Zo ontstaat volgens hem extra politieke ruimte voor het herstellen van de schade. Zijn laatste verzuchting: hij wist niet wat hij anders had kunnen weten of doen. Speelbal van de omstandigheden. Tragische bijrol in een drama van Shakespeare. Hij offert zich voor de slachtoffers op.
Daarom: Eric de Lijder.
Uitgejouwd door demonstranten fietste Mark de Schaamteloze naar Huis ten Bosch voor een audiëntie bij de koning. Hij peddelde met gerust hart. Aan de Kamer heeft hij maandag geen kind. “Dit is Nederland”, riep Xander van der Wulp, “op de fiets”, terwijl de camera’s van de NOS zijn aankomst in beeld brachten. Goed plaatje. Ook geschikt voor internationaal gebruik.
Ik lees momenteel een aardig boek over de val van het Romeinse Rijk. De laatste keizers hadden ook al Xanders tot hun beschikking. Ze heetten adulatores.
Update: Om vier uur vrijdagmiddag terwijl de echo’s van de persconferentie in de zalen van het Binnenhof nog weerklonken verscheen het bericht : “Ouders moeten compensatiebedrag grotendeels weer inleveren bij Belastingdienst”.