Meer jongeren in de politiek? Plaats leeftijd op stembiljet

Jongeren zijn flink ondervertegenwoordigd in de politiek. Van de 150 Kamerleden is er niemand onder de 30 jaar oud. Ook op de kieslijsten zie je jongeren nauwelijks terug en wat betreft de verkiezingsopkomst is er nog veel te halen: eenderde deel van de jongeren tussen de 18 en 24 jaar stemt niet bij de landelijke verkiezingen. Op lokaal niveau – zoals bij de Provinciale Statenverkiezingen – stemt slechts de helft. Daarbij is er tussen jongeren sprake van een kloof: jongeren die een wo-opleiding doen, stemmen in veel grotere getale dan jongeren die een mbo opleiding doen.

Deze cijfers zijn niet toevallig; er schort een hoop aan de toegang van jongeren tot politiek. “Kom met ideeën”, zei premier Rutte op dinsdag 19 mei in de persconferentie. Bij dezen, met direct een wedervraag: wordt er dan ook iets mee gedaan?

Voor veel jongeren zijn dit geen gemakkelijke tijden. Ze worden regelmatig de dupe van een opeenstapeling van beleid, iets dat slechts versterkt is door de huidige coronacrisis. Zo zijn veel flexwerkers jongeren, een groep die nu hun (bij)baan verloren is en daarvoor in gevallen geen financiële ondersteuning ontvangt. Ook kondigde het kabinet al in het begin van de crisis aan dat zij de klimaatmaatregelen uitstelt, blijven de huren ook in crisistijd stijgen en krijgen studerende jongeren te horen dat ze dan maar (meer) moeten lenen. Biculturele jongeren zijn bovendien twee keer zo vaak werkloos en komen moeilijker aan stage- en werkplekken.

Ondanks de uitdagingen waar wij als jongeren voor staan, ontbreekt dit perspectief nog grotendeels in de politiek. Daarom pleiten we voor meer inspraak in politiek beleid, en wel op de volgende manieren: 1) Zet jongeren op de kieslijst. Volgend jaar zijn de Tweede Kamerverkiezingen: hét moment om te zorgen dat jongeren meer te zeggen krijgen. Daarom roepen wij politieke partijen op om actief jongere kandidaten aan te trekken en hen op een verkiesbare plek te zetten. 2) Maak het voor kiezers makkelijker om deze jongeren op de kieslijst te vinden. 3) Geef jongeren gelijke toegang tot de stembus.

Zet jongeren op de kieslijst De gemiddelde leeftijd in de Tweede Kamer is 47 jaar. De toekomstige generatie wordt hiermee haast niet vertegenwoordigd in de politiek. Geen wonder dat veel jongeren politiek zien als een ver-van-hun-bed-show. Het gebrek aan rolmodellen draagt bij aan de lage interesse van jongeren in de politiek en daarmee ook de lage opkomstcijfers, terwijl jongeren wel degelijk geven om politieke keuzes. De nieuwe generatie is in grote getalen maatschappelijk betrokken, zie bijvoorbeeld de tienduizenden kinderen en jongeren die de straat op gaan voor een ambitieus klimaatbeleid.

Nu is het tijd om jongeren ook een stem in het parlement te geven. Betere representatie leidt namelijk niet alleen tot meer participatie maar ook tot een betere kwaliteit van besluitvorming, blijkt uit onderzoek. We moeten af van het stereotype beeld dat politiek alleen voor oude, witte mannen in pak is. We roepen partijen die nu hun lijsten aan het samenstellen zijn op om actief jongeren te scouten. Juist als zij net een extra duwtje in de rug nodig hebben.

Maak jongeren vindbaar op de kieslijst Veel politieke partijen doen weinig om naast de lijsttrekker ook andere kandidaten zichtbaar te maken. We roepen hen op om dit te doorbreken; geef jongeren, maar bijvoorbeeld ook vrouwen, mensen van kleur en andere groepen die minder zichtbaar en ondergerepresenteerd zijn, de ruimte.

Geef deze kandidaten een prominente plek en vermeld hierbij ook de leeftijd, zodat het voor kiezers inzichtelijk is wie de jonge kandidaten op de lijst zijn. Ook de Kiesraad – de organisatie die de stembiljetten opmaakt – kan leeftijd toevoegen als deel van de informatie die partijen kunnen verschaffen over hun kandidaten. Zo kunnen partijen en kandidaten zelf bepalen of zij hun leeftijd op het stembiljet willen hebben.

Gelijke toegang tot de stembus Een belangrijke stap naar betere betrokkenheid van jongeren bij de politiek is om het politieke debat naar jongeren toe te brengen en dit in begrijpelijke taal te doen. Denk bijvoorbeeld aan debatten op scholen, die jongeren ook moeten voorbereiden. En voor alle leeftijden geldt dat gemakkelijke toegang tot de stembus leidt tot een hogere opkomst. Breng het stembureau naar jongeren toe en zorg dat op alle scholen, dus niet alleen op de universiteit maar ook op het hbo en mbo, stembureaus komen.

Aan premier Rutte rest ons dan nog een ding te zeggen: u vroeg om ideeën? Hier zijn ze. Gaat u er ook iets mee doen? En die revolutie door jongeren waar u over sprak? Die komt met de aankomende verkiezingen!