Miskleun 2012 inzake Syrië wreekt zich nu

Niemand minder dan de Finse ex-president en Nobelprijswinnaar Martti Ahtisaari, is de bron van een voor de dramatische vluchtelingensituatie van nu onthutsend bericht over een belangrijk Russisch vredesplan in 2012 inzake Syrië.

Een plan waarbij Rusland zich bereid toonde president Assad te laten vallen, mits dit elegant gebeurde. Een bericht dat op het moment komt dat Rusland gewoon doorgaat met het sturen van wapens en soldaten om z’n bondgenoot Assad te helpen. Ja, zelfs een luchtmachtbasis aan het opzetten is in de Syrische provincie Latakia. Het argument van Poetin, die overigens – gelukkig – om militair overleg met Washington vroeg inzake de veelvormige strijd in Syrië, is dat ‘terreurgroepen als IS zonder samenwerking met het Syrische regime niet te verslaan zijn’. 

Ik ga niet in op dat argument, hoe plausibel ook wellicht, maar wijs op de impasse van nu, waarvan dit ook naast de huidige vluchtelingenstroom een indicatie is. Een impasse die het Westen over zichzelf lijkt te hebben afgeroepen. Dit omdat zij in 2012 het genoemde Russische vredesplan afwezen met de onrealistische, zo niet naïeve opvatting, dat Assad door de rebellen al binnen een of twee maanden gedwongen zou zijn z’n paleis te verlaten. Dit elegant laten vertrekken op basis van onderhandelingen vond het Westen daarom onnodig. Het Westen koos voor het ‘laten uitvechten’ en wees het plan ook af gezien de bepaling daarin, dat het dan zou stoppen met het leveren van wapens aan de rebellen. 

Redelijk, daar Rusland dat van zijn kant ook zou doen en extra wapens in dit kruitvat weinig goeds voorspelden. Redelijk ook gezien het grote drama, dat er vooral na 2012 nog zat aan te komen. Waarom is het Westen in vredesnaam in 2012 niet serieus ingegaan op dit vredesplan? Het was toen het momentum. Een momentum voorbij laten gaan, is polemologisch een ‘doodzonde’. Ernstiger is dat het zich daarna wreekt, in dit geval zelfs in hoge mate: 1) De relatie met Rusland wordt er niet beter op, 2) er is sinds 2012 in Syrië sprake van een paar honderdduizend doden extra en 3) er zijn nu ook enkele miljoenen vluchtelingen bij gekomen. 

Hoe bizar lijkt dit alles, als we die extra vluchtelingen hier nu liefst niet al te hartelijk  ontvangen. Of komt er na drie jaar nu eindelijk een wending ten goede gezien het bericht van 20 september, dat John Kerry de Russische handschoen om te praten wil opnemen? Ja ook zijn eis tot nu, dat Assad ‘onmiddellijk weg moet’ wil hij laten vallen. Alsof westerse staten over een ‘regime-change’ elders gaan. Maar los daarvan is het toch voortschrijdend inzicht, naar het lijkt. ‘Beter laat dan nooit’, kun je ook zeggen. Ware het niet dat onze starre houding in 2012 voor de regio en ook daarbuiten nu wel erg veel drama’s ten gevolge had.