Misverstand deel 2: Versterken of verstikken?

Tot mijn persoonlijke teleurstelling komt de kritiek op de huidige regels niet alleen van de mensen van wie ik het verwacht maar nu ook juist van sommige mensen verbonden aan organisaties zoals Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer. Als je snel even op de hoogte wil zijn van de controverse lees de brief die Balkende, zonder medeweten van milieu-minister Cramer of de Tweede kamer, aan EU commissievoorzitter Barosso stuurde en het volstrekt heldere antwoord van Barosso.

Uit die briefwisseling wordt direct helder dat de Natura 2000 regels expliciet kiezen voor een balans tussen ecologie en economie. Er gaat niets ‘op slot’; het gaat niet uitsluitend over plantjes tellen zoals neerbuigend wordt gezegd. Van de biodiversiteit is in Nederland nog maar 15% over, die diversiteit is van groot belang.

Europees onderzoek laat zien dat er 32 miljard euro in natuur is geïnvesteerd in Europa in de onderzoeksperiode en dat dat 3,5 biljoen aan inkomsten heeft gegenereerd. Daar kunnen weinig investeringen tegenop. Investeren in natuur levert dus werk en inkomen op. Het levert ook rust en ontspanning op, het zorgt dat generaties na ons ook in Europa van bijzondere natuur kunnen genieten.

We hebben als Nederland in 1979 en daarna in 1992 bij ons volle verstand afgesproken dat we biodiversiteit en bijzondere natuur gingen beschermen; sterker nog Nederland heeft een voortrekkersrol gespeeld bij het ontwikkelen van Natura 2000 en de onderliggende methodieken en regels. Het is niet Natura 2000 dat nu wellicht problemen zou kunnen veroorzaken; het is het feit dat het ministerie van LNV veel te laat wakker is geworden en te weinig goed geregeld heeft.

Nederland heeft de methodiek van geïntegreerde beheersplannen goed in de vingers. Dat laten plannen voor het IJmeer en Markermeer laten zien. Maar er is nagelaten dit tijdig te doen voor de Natura  2000 gebieden. Dat betekent dat wanneer een rechter moet gaan toetsen, hij of zij dat alleen kan doen aan de algemene principes van de Richtlijn. Is er een gebiedsbeheerplan waarbij economie en ecologie in balans zijn dan kan de rechter de voorgestelde activiteit toetsen aan dit plan.

De natuur- en milieulobbyist Wyke Smit in Den Haag heeft tevergeefs bij alle politieke fracties van de Tweede Kamer gevraagd om voorbeelden waar economisch belangrijke projecten niet door konden gaan vanwege Natura 2000. Het liefst dan ook nog voorbeelden waar juridische procedures “het gebied op slot zetten”. Op een enkel pannenkoekhuisje na kreeg zij geen voorbeelden.

Een voorbeeld van een aanpak waar economie en natuur elkaar versterken is het alternatieve plan voor vliegveld Twente. In plaats van een regionaal vliegveld met alle milieu en lawaai problemen van dien is er een alternatief. Het care en cure-landgoed De Twentse Basis is een zorg- en recreatiecentrum waarin de sterke kanten van het Twentse land, de geografische ligging van het terrein, de cultuurhistorische waarde en van de omliggende stedelijke ring worden gebruikt om de natuurwaarden van terrein te bewaren en de economie van Twente een enorme impuls te geven.

Op De Twentse Basis worden verschillende faciliteiten gecreëerd op het gebied van sport en zorg. Al deze instellingen zullen baat hebben bij de rust en het groen in de directe omgeving, aangezien dit een bewezen heilzame werking heeft op patiënten.

Met behoud van groen en rust is De Twentse Basis een economisch rendabel centrum zonder overheidssteun, een economische aanjager voor de omgeving en een centrum voor innovatie. Deze invulling van het terrein is dus niet alleen goed voor de ondernemingen die zich op het terrein vestigen, maar de effecten stralen uit naar de omgeving. Dit soort plannen zijn in ‘gewone’ natuur te ontwikkelen en ook naast of bij Natura 2000 gebieden.

Ondernemers willen over het algemeen rechtszekerheid. Die is er nu in Europa voor Natura 2000 gebieden. Het zou ook om die reden nog eens uiterst onverstandig zijn nu de regeling te gaan herzien. Investeerders in natuurgebieden zouden dan onmiddellijk een pauze inlassen in het uitvoeren van hun plannen, inkomsten uit natuur door bijvoorbeeld recreatie zouden dan uitblijven.

Met andere woorden, natuur- en milieuorganisaties durft voor de kernwaarden in je statuten te blijven opkomen, ondernemers volg het nieuwe goud dat groen is en overheid doe je huiswerk.