Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Moet de FNV iets met het klimaat?

  •  
13-10-2018
  •  
leestijd 4 minuten
  •  
50 keer bekeken
  •  
800px-Hoogovens

© cc-foto: Jesper Schoen

Als de overheid ook rond de energietransitie zijn neo-liberale zelf blijft, komt de energietransitie ernstig in gevaar
Als deelnemer aan zowel het Energieakkoord voor duurzame groei (2013) als het huidige Klimaat- en Energieakkoord volg ik met meer dan gewone belangstelling de discussie die gaande is over de wijze waarop het klimaatbeleid gestalte moet krijgen. Een discussie waarbij de diverse invalshoeken soms onverenigbaar lijken, maar waarin tegelijkertijd belangrijke elementen helemaal niet aan bod komen of onderbelicht blijven. De rol van vrouwen bijvoorbeeld en hoe voorrang geven aan de positie van vrouwen bij de energietransitie wel eens voor de broodnodige versnelling van het klimaatbeleid kan zorgen. Of hoe de energietransitie in negatieve zin kan bijdragen aan de vergroting van de sociale onrechtvaardigheidskloof die grote groepen Nederlanders nu al ervaren, als niet de juiste keuzen gemaakt worden.
De FNV staat een ambitieus klimaatbeleid voor. Op 18 september jl. heeft het ledenparlement de klimaatvisie van de FNV vastgesteld. Een klimaatvisie die klimaat, milieu en de energietransitie in brede zin benaderen. Een visie die is geworteld in het internationale vakbondsgedachtegoed en de (internationale) solidariteitsgedachte. Een houvast voor leden en niet-leden van de FNV in de beoordeling van het klimaatbeleid dat in de maak is. En een meetlat voor de beoordeling van het aanstaande klimaatakkoord dat dient als Nederlandse invulling van het klimaatverdrag van Parijs. De FNV onderschrijft de klimaatdoelstellingen van het Parijse verdrag en een tandje erbij mag (moet) ook, maar de FNV koppelt zijn inzet nadrukkelijk aan de preambule van dat akkoord dat stelt dat daarbij in aanmerking moet worden genomen: the imperatives of a just transition of the workforce and the creation of decent work and quality jobs in accordance with nationally defined development priorities.
Just transition en decent work oftewel een eerlijke omschakeling en fatsoenlijk werk vat de FNV in de brede zin van het woord op. De sterkste schouders dragen wat de FNV betreft de zwaarste lasten en de vervuiler betaalt. De wijze waarop de energiebelasting nu wordt geheven is onrechtvaardig. De energiebelasting zou moeten worden opgebracht door de zware industrie ten gunste de huishoudens en het MKB. Dat is nu niet het geval: het is nu omgekeerd. Maar ook: de werknemers in de fossiele industrie en de kolenketen voorop, dienen – als zij geen baan meer kunnen vinden omdat zij hun hele werkzame leven gewijd hebben aan onze energievoorziening – daarvoor fatsoenlijk gecompenseerd te worden. Werknemers die omscholen en nieuwkomers op de arbeidsmarkt die in nieuwe sectoren aan de slag willen moeten een groene sector aantreffen waarin goede arbeidsverhoudingen, arbeidsomstandigheden en arbeidsvoorwaarden de gewoonste zaken van de wereld zijn. Nu werken installateurs van zonnepanelen veelal onverzekerd en ongezekerd en onder hoge werkdruk om ons als samenleving van groene energie te voorzien. De bewustwording van de consument op dat punt is trouwens ook nog wel een dingetje, maar de inspectie SZW (arbeidsinspectie) zou actief moeten toezien op arbeidsomstandigheden en -voorwaarden in de nieuwe opkomende sectoren. Wind op Zee is een opkomende sector waar buitenlands kapitaal het oog op heeft laten vallen, met alle gevolgen van social dumping van dien, dus dienen tenders die worden uitgeschreven nadrukkelijk te bevatten dat betalen van CAO-lonen en het toelaten van vakbonden op de werkvloer minimale vereisten zijn.
Wat hebben al deze zaken gemeen? Dit zijn zaken waar de FNV zich in het klimaatakkoord sterk voor maakt, maar waar de overheid geen of slechts een marginale rol voor zichzelf ziet. Nu weten we natuurlijk dat enkele decennia van neo-liberale politiek ons een overheid heeft opgeleverd die zich steeds verder terugtrekt. Dat is de oorzaak van veel zaken waar wij ons als vakbond tegen verzetten, met de absurd doorgeslagen flexibilisering van de arbeidsmarkt en de uitgeholde verzorgingsstaat voorop. Maar als de overheid ook rond de energietransitie zijn neo-liberale zelf blijft, komt de energietransitie ernstig in gevaar. Grote transities zoals de energietransitie zijn namelijk niet louter technologische transities, maar vereisen een zorgvuldige en rechtvaardige maatschappelijke omwenteling. De verantwoordelijkheid van die maatschappelijke omslag hebben wij – democratisch – in handen gelegd van de politiek. De vraag is overigens of het klimaat daar wel in goede handen is, maar dat terzijde. Voor nu hebben we het ermee te doen en ik roep de politiek dan ook op om nú de juiste keuzen te maken. De kabinetsappreciatie van de voorstellen voor het klimaatakkoord stemt mij ronduit somber en is duidelijk een resultante van de ingewikkelde coalitieverhoudingen.
Eind oktober vindt echter het klimaatdebat in de Tweede Kamer plaats. Ik hoop dat partijen ervan doordrongen zijn dat in dat debat meer op het spel staat dan een obligate uitwisseling van partijpolitieke standpunten. De opwarming van de aarde met al haar desastreuze gevolgen vereist breed gedragen maatregelen die ertoe leiden dat niet alleen de zware industrie wordt gecompenseerd voor zijn onrendabele top, maar dat ook bijstandmoeders, onderwijzers en de slager op de hoek de omslag gaan meemaken. Maatregelen die niet opnieuw alleen maar aandeelhouders bevoordelen, maar die blijk geven van een (financiële) verantwoordelijkheid voor de mensen die jaren lang het vuile werk voor ons hebben opgeknapt. Maatregelen ook blijk geven van het urgentiebesef dat het zonder werknemers die windturbines bouwen, zonnepanelen plaatsen en elektrische auto’s repareren niet gaat lukken om de omslag te maken. Vanzelfsprekend heeft een vakbond daarin ook zijn eigen rol te spelen en wees maar niet bang: die rol pakt de FNV. Geen energietransitie zonder vakbondspositie! Maar het is nu aan de politiek om voor draagvlak te zorgen en daarmee de maatschappelijke energietransitie vorm te geven.
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.