Mr. Sybrand van Haersma Buma en zijn asociale vlaktaks

Dat mr. Sybrand van Haersma Buma voor een vlaktaks is, valt hem niet kwalijk te nemen. Dat zit in zijn genen of beter gezegd in zijn familiecultuur. Hij stamt uit een oud Fries patriciërsgeslacht. Zulke familie waren minzaam tegen iedereen maar zorgden er tegelijk voor dat het onderscheid tussen de hoeden en de petten zo scherp mogelijk bleef. God had immers de standsverschillen gewild. Een vlaktaks past daar naadloos bij. Dan zijn immers de lasten voor iedereen gelijk maar de lusten niet. Het getuigt echter van een ongehoorde brutaliteit om je zogenaamde vernieuwing in de markt te zetten als een sociale vlaktaks.

Een vlaktaks is per definitie niet sociaal. Die is zelfs asociaal.

Ooit waren niet alleen sociaaldemocraten maar ook progressief liberalen voorstander van een progressieve inkomstenbelasting. Rijken konden best een hoger percentage betalen omdat zij toch genoeg over hielden voor een alleraangenaamst leven in de villawijken van de stad. De overheid had van haar kant extra belastinginkomsten nodig om een samenleving op te bouwen waar iedereen werkelijk gelijke kansen had en de burgers een beetje beschermd waren tegen de slagen van het lot. Waarin aan krotopruiming werd gedaan en uitbouw van de gezondheidszorg voor iedereen. Het was een kijk op de wereld die de nazaten van deze progressieve liberalen zoals Pechtold en Koolmees niet meer zo aanspreekt.

Om diezelfde reden stonden sociaaldemocraten en progressief liberalen kritisch ten opzichte van accijnzen en andere indirecte belastingen. Die deden naar hun idee een te grote greep in de smalle beurs van de laagstbetaalden. Dat was alleen maar gewettigd voor schadelijke genotmiddelen zoals jenever of luxe-artikelen, die geen wezenlijke bijdrage leverden aan de kwaliteit van het bestaan. Heel lang heeft deze manier van denken de aard van het Nederlandse belastingstelsel sterk beïnvloed. Daar lijkt een eind aan te komen, nu Nederland is opgezadeld met de vlaktaks van Buma. Opnieuw zijn de laagstbetaalden het haasje. Zij worden bovendien getroffen door de verhoging van de BTW. Nederland is een land geworden dat extra belastinginkomsten wil halen uit verhoogde heffingen op de eerste levensbehoeften zoals brood en groente.

Was er dan wel een sociale belastingaanpak mogelijk geweest? Het schijnt dat Rutte III zes miljard terug wil geven aan de burgers, zoals dat dan heet. Inmiddels is duidelijk geworden dat dit geld zeer ongelijk wordt verdeeld en de armen in feite de rijken subsidiëren. Dat kan ook anders.

Je gebruikt die centen om de belastingvrije voet te verhogen. Die geldt voor iedereen. Dan hebben de rijken er net zoveel voordeel van als de armen. Maar voor mensen met een smalle beurs betekent het percentueel een veel grotere stijging van de koopkracht dan voor de patriciërs van het slag Buma of de nieuwe rijken á la Harry Mens. Toch krijgen ook zij een centje extra. Mijn liefje, wat wil je nog meer?

Dat zou nog eens een sociale belastingmaatregel zijn.