Na de aanslag op Peter R. de Vries: de eerste lessen

Zullen wij ons over jaren nog herinneren waar wij waren en wat we deden toen het nieuws over de aanslag op Peter R. de Vries binnenkwam? In dat geval krijgt hij een plaats bij Pim Fortuyn en Theo van Gogh. Zij werden ook slachtoffer van een aanslag die de samenleving ten diepste schokte. Dat lijkt nu ook het geval. Nederland is zo bezig met het lot van Peter R. de Vries dat de oprukkende boeren nauwelijks aandacht krijgen.

De gevolgen van de aanslagen op Fortuyn en Van Gogh waren vooral politiek. De echo van “de kogel kwam van links” is tot op de huidige dag niet verklonken. En de moordlust van Mohammed Bouyeri heeft de islam in Nederland een reputatieschade bezorgd die deze religie nog lang niet te boven is. Net als in het geval van Fortuyn en Van Gogh werden de daders snel gepakt. Die bevestigden door hun achtergrond en optreden de oordelen die die de publieke opinie al had geveld. Dat wordt nu wat lastiger: het zijn een Rotterdammer en een Betuwenaar met een Poolse achtergrond. Dat maakt het wat moeilijker “de Marokkanen” de schuld te geven zoals menig twitteraar in de nacht van dinsdag of woensdag deed. Aan de andere kant meldt het AD, dat Ridouan Taghi en de zijnen in de Betuwe veel vrienden hebben.

Het heeft er alle schijn van dat de daders in de hoek van de zware criminaliteit gezocht moeten worden. Althans dat ze van daar uit werden aangestuurd. De beide verdachten zijn  op het eerste gezicht eerder onstuimig dan intelligent te werk gegaan. De kogels troffen doel maar ze pleegden hun aanslag op een plek waar het wemelde van getuigen en camera’s. Niet voor niets kon de politie zo snel de vluchtauto identificeren.

Door dit alles wordt het welhaast onmogelijk de daders in verband te brengen met een bepaalde godsdienst of  ideologie. Toch valt er uit het gebeurde wel degelijk een politieke conclusie te trekken en dat is niet wat Kamerleden en ministers nu allemaal verzuchten: “De rechtsstaat is een zware klap toegebracht”. De conclusie is ernstiger: er is in Nederland naast de staat een parallelle machtsstructuur aan het ontstaan: die van de drugskartels en hun netwerken. Zij halen hun voorbeelden uit Latijns Amerika waar het in veel landen al jaren zo werkt. De staat heeft dan nog het geluk dat de grote drugsbaronnen de geestelijke spanwijdte missen  het met elkaar op een akkoordje te gooien en de markt onderling te verdelen. In dat geval zouden politie en justitie helemaal niets meer tegen hen kunnen uitrichten. Nu worden er nog regelmatig speldenprikken uitgedeeld. De burger hoort daarover in het nieuws: er is voor honderd miljoen aan straatwaarde aangetroffen tussen de bananen. Of veel kleinschaliger : de burgemeester heeft een sociale huurwoning voor drie maanden gesloten omdat er vijftien wietplanten werden  aangetroffen. De drugsvondsten zijn een druppel op een gloeiende plaat. Vaak genoeg is de politie er naar toe geleid door criminelen die de concurrentie een loer wilden draaien. Aan de andere kant beschikken de drugskartels in Nederland over informanten en medewerkers binnen de bovenwereld, de politie en de douane.

Wat er gebeurt als je dit soort heren en misschien wel dames in de wielen rijdt, laat het lot van dat vervoersbedrijf in Hedel zien. Nadat de directie netjes de vondst van drugs tussen een  lading had gemeld, is deze onderneming – personeelsleden incluis –  gedurig het slachtoffer van aanslagen op lijf en goed. De overheid bleek niet in staat deze integere burgers adequaat te beschermen. Het ziet er naar uit dat ook Peter R. de Vries gestraft wordt en ten voorbeeld gesteld vanwege zijn bemoeizucht: houd afstand tot onze activiteiten, wek niet de indruk dat je onze belangen wilt schaden want dan rekenen we met je af. Het is een lichtpuntje dat de daders zo snel zijn gepakt maar niemand hoeft verbaasd te staan als straks blijkt dat ze echt niet weten wie hun werkelijke opdrachtgever was.

Sommige politici gebruiken de aanslag op Peter R. de Vries om hun persoonlijke wortel van het kwaad aan te wijzen: de grote vraag naar een veelsoortig palet aan drugs is de schuld van alles. De verantwoordelijkheid ligt bij de spuitende, rokende, snuivende en slikkende burger.

In eerste instantie klopt dat. Zij creëren de vraag. De overheid echter creëert de misdaad door het aanbod te verbieden. Overal ter wereld haken  mensen naar genotmiddelen die een of andere roes verschaffen. Dat was al zo in de vroege oudheid. Ze zijn bijna altijd verslavend. Ze schaden in meerdere of mindere mate de gezondheid. Bij excessief gebruik verhinderen een aantal drugs het maatschappelijke functioneren van de gebruiker in grotere of kleinere mate. Een kettingroker kan  gewoon zijn werk blijven doen, een alcoholist niet. Wie het gebruik van welke drug dan ook in de hand houdt, kan meestal (redelijk) normaal blijven werken zo lang  de prijzen voor goede, onversneden producten niet uit de hand lopen. Nu zijn de klanten vogelvrij en afhankelijk van leveranciers die aan geen enkele vorm van kwaliteitscontrole onderhevig zijn. Bovendien maken ze deel uit van gewelddadige criminele netwerken met  uitlopers tot in het hele land. Voorbeeld: het gelovige Goeree Overflakkee staat bekend als het witte eiland. Of de Urker vissers hun vangsten nog kunnen binnen brengen en verwerken zonder nu en dan een snuifje, is een open vraag.

Conclusie: de staat heeft de oorlog tegen de drugs en hun baronnen met de tot nog toe gevolgde strategie ruimschoots en definitief verloren. De aanslag op Peter R. de Vries is de zoveelste nederlaag.

Het is tijd voor wat ze tegenwoordig heel erg deftig een paradigmawisseling noemen. Erken dat een rigoureus verbod op de productie en handel in genotmiddelen nooit en nergens heeft gewerkt. Legaliseer het gebruik zoals dat nu het geval is met alcoholhoudende dranken en (nog) met tabaksproducten. Wijs burgers op de nadelen van drugs. Help ze met informatie en professionele bijstand het gebruik in de hand te houden. Financier dat uit de accijnzen. Overweeg of je geen staatsmonopolie moet invoeren zoals dat in Zweden bestaat voor alcohol en in Frankrijk voor tabak. Onthoud: als je genotmiddelen onbetaalbaar maakt voor de grote massa, werk je smokkel en ondergrondse handel in de hand. Dan komt de net brodeloos gemaakte parallelle drugsmacht weer terug.

Dat zijn de lessen die we op de ochtend na die noodlottige dinsdagavond kunnen trekken. Er komen er vast nog meer.

Vers twee is of dat gebeurt. De kans is groter dat de publieke opinie en schreeuwerige politici samen optrekken om een hardere aanpak en strenger optreden te eisen, alsmede lik op stuk en geen zachtaardigheid.

Dan verandert er in de praktijk niets en zal de parallelle macht van de drugsbaronnen alleen maar groeien.

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin.