Logo Joop
De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen

Na een economische crisis wordt de literatuur depressief

  •  
10-01-2014
  •  
leestijd 3 minuten
  •  
68 keer bekeken
  •  
RTEmagicC_gezond_150_215.jpg
Er is een duidelijk verband te zien tussen economische stemming en de boeken die men schrijft en leest
Wijlen Rutger Kopland, de Nederlandse dichter die ook psychiater was zei: “Depressie is leven met gesloten toekomst.” Hebben schrijvers die met economische depressie te maken hebben geen toekomst? En schrijven ze daarom ook deprimerende boeken?
De boeken die we lezen reflecteren inderdaad op hoe het economisch met ons gaat. Dat ontdekten onderzoekers van de Universiteit van Bristol in Engeland toen ze 5 miljoen Engelstalige boeken uit de 20ste eeuw analyseerden op woordgebruik.
In de 20ste eeuw waren er verschillende perioden waarin er sprake was van een economische crisis. In 1918 was er crisis door de gevolgen van de Eerste Wereldoorlog, in 1935 hadden mensen te maken met de gevolgen van de Grote Depressie, in 1975 werden mensen geconfronteerd met de Energiecrisis. Na alle drie die periodes, zo ontdekten de onderzoekers, werd tien jaar later de literatuur somberder. Grappige boeken werden wat minder vaak geschreven.
Hoe stel je zoiets in hemelsnaam vast? Daarvoor wordt ‘woordnetwerkanalyse’ gebruikt. Welke woorden worden vaker gebruikt en hoe verhouden ze zich tot andere woorden in de tekst? Computers doen het werk voor je, als je op de juiste woorden zoekt. Welke gevoelens kwamen voor het ontwikkelen van zo’n netwerkanalyse in aanmerking? Joy, sadness, fear, anger, surpise en disgust . Dat soort gevoelens werden in verband gebracht met ‘gewone’ woorden als voedsel of begrafenis en die krijgen dan een stemmingsscore. Met behulp van zulke analyses was het mogelijk een indruk te krijgen van de emotionele stemming in die miljoenen boeken.
Tegelijkertijd werd via de jaarlijkse inflatie- en werkeloosheidscijfers vastgesteld wat de economische stemming was. En ja hoor: er was een duidelijk verband te zien tussen economische stemming en tien jaar later de stemming in de boeken die mensen schreven en lazen. Ter controle werd ook een analyse gemaakt van boeken uit de Duitse literatuur. Daar werd hetzelfde gezien.
Dat het effect pas tien jaar later te zien is, wordt door de onderzoekers verklaard door erop te wijzen dat jonge mensen, die alles intensiever beleven en bij wie de herinneringen levendiger blijven, na gemiddeld een jaar of tien debuteren. Dat belooft nog wat voor de boeken die in 2022 en later zullen verschijnen. Mochten boeken dan nog bestaan, dan kom je ze weer niet door omdat ze allemaal zo droevig zijn.
De vraag wat nu precies literatuur is wordt in het onderzoek niet beantwoord, ook wordt er niet verwezen naar individuele schrijvers. Het gaat om algemene trends in 5 miljoen boeken, van allerlei soort.
Misschien zijn de hele goede schrijvers trouwens wel in staat om heel suggestief te schrijven en voor de hand liggende woorden te vermijden. Die toveren de stemming op de bladzijden door het woord begrafenis bijvoorbeeld juist niet te gebruiken en wie weet is het bij hen juist andersom.
Remco Campert schreef: Iedereen die in geluk gelooft is ongelukkig.
Volg Ivan Wolffers ook op Twitter Ivan schrijft voor Joop elke dag een Gezonde Weetje van de Dag:  klik hier voor een overzicht

Meer over:

opinie, leven
Delen:

Praat mee

onze spelregels.

avatar
0/1500
Bedankt voor je reactie! De redactie controleert of je bericht voldoet aan de spelregels. Het kan even duren voordat het zichtbaar is.