Het onderwijs in Nederland wordt meer en meer een sorteerfabriek

Een lange slungelige jongen met pretoogjes die stiekem shagjes rookte op het schoolplein. Hij was mijn leerling op een school voor kinderen met ernstige gedragsproblemen. Op een dag gooide hij zijn boeken door de klas en riep: ‘Op deze k*tschool kom ik toch niet verder dan de McDonald’s. Dus waarom zou ik mijn best doen?’ Hij droomde ervan om iets met ICT te doen. In plaats van boos te worden besloot ik hem te helpen. Faoud ging naar de basisopleiding ICT van Gilde Opleidingen en stapelde zijn ICT-diploma’s. Op een dag kreeg ik een berichtje van Faoud: ‘ Joost, ik ga in Eindhoven ICT studeren! Je was de eerste die in mij geloofde! Dankjewel!’ Want dat is wat sociaaldemocraten proberen te doen, mensen verheffen. Proberen om van een dubbeltje een kwartje te maken.

Na 50 jaar meritocratie groeit de kloof tussen hoogopgeleid en laagopgeleid. De Onderwijsinspectie vergeleek leerlingen met hetzelfde IQ en vond grote verschillen. Ondanks gelijke intelligentie valt het middelbare schooladvies voor kinderen uit laagopgeleide gezinnen gemiddeld lager uit. Niet alleen het ouderlijk nest is sterk bepalend voor de toekomst van kinderen, ook de plaats waar dat nest staat speelt een belangrijke rol. Zoals bij Faoud: PDD-NOS, buitenlandse afkomst, woonachtig in een volksbuurt. Het onderwijs in Nederland wordt meer en meer een sorteerfabriek in plaats van de emancipeermachine waar we trots op zijn. Een systeem waarbij op voorhand eigenlijk al vaststaat wie in welk vakje terechtkomt. Geen leerkracht die dit met opzet doet, toch gebeurt het.

Moeten wij accepteren dat de plek waar je wieg staat bepaalt of een kind meer of minder kansen krijgt? De PvdA Heerlen vindt van niet. Maar hoe voorkomen we dat onze kinderen in gescheiden werelden opgroeien in een economie die aantrekt? De komende jaren is er een verwachte groei van 24.000 banen in Zuid-Limburg maar er zijn tegelijkertijd ongeveer 30.000 mensen afhankelijk van een uitkering. Daarnaast heeft de regio een lagere arbeidsmarktparticipatie (63%) t.o.v. andere regio’s in Nederland. De grote vraag is hoe krijgen we zoveel mogelijk menselijk talent tot maximale wasdom? Nu en in de nabije toekomst?

Afgelopen maand stond een mooi interview met Miriam ( Hoe een Bijlmerkind gelukkig werd ) in de Volkskrant. Geboren en getogen in de Bijlmer. Als kind wist ze niet wat werken was. Haar ouders waren ‘al-tijd thuis’ en soms was er geen eten of elektriciteit. Dankzij de weekendschool kreeg ze een bredere kijk op de samenleving. Nu werkt ze als Operations Manager E-mobility Nederland. Wij zien ook kansen in de weekendschool, oorspronkelijk begonnen met onderwijs op zondag aan kinderen uit achterstandswijken in Amsterdam. Kinderen zoals Miriam en Faoud hebben veelal een beperkter beeld van beroepen, weinig rolmodellen en een kleiner aanbod aan activiteiten om hun talenten te ontwikkelen. Door deze vorm van onderwijs komen ze in aanraking met nieuwe ‘werelden’. Werelden die ze niet kennen. Iedere zondag vakken die ze op school niet krijgen, bijvoorbeeld journalistiek of medicijnen. Gastdocenten verzorgen de praktisch ingestoken lessen. Ze bezoeken bijvoorbeeld de rechtbank of een laboratorium. Hierdoor leren kinderen naast een verbreding van de algemene kennis ook veel over taal en rekenen. Waar ze op de ‘doordeweekse’ school ook profijt van hebben. In Limburg heeft dit principe nog niet echt voet aan de grond gekregen. Terwijl zeker in de voormalige Oostelijke Mijnstreek veel kinderen wonen die hier baat bij hebben.

Het is een diepgewortelde wens van de PvdA in Heerlen om de weekendschool naar de regio te halen. In 2016 hebben wij hierover een motie ingediend, die unaniem aangenomen werd in de gemeenteraad. Twee jaar later is het gelukt. Een basisschool in de Heerlense wijk Eikenderveld gaat met de weekendschool samenwerken. Daar zijn wij blij mee! Want wij geloven in kinderen zoals Miriam en Faoud!