Nederland moet oorlogsmisdaden onder ogen durven zien

De geschiedenis van de Nederlandse dekolonisatie die wij als volk maar niet onder ogen durven zien, wordt de laatste paar jaar onthuld aan de hand van vergeelde foto’s uit schoenendozen van in gewetensnood verkerende oorlogsveteranen. Juist aan de vooravond van het bezoek van premier Rutte aan Indonesië op 20 november, is weer een door het Nederlands leger aangericht bloedblad – ditmaal op Bali – op deze wijze aan het licht gekomen.

Mondjesmaat reageert Nederland tot nu toe op dergelijke onthullingen en slepende rechtszaken. Nederland heeft het gelaten bij excuses van een ambassadeur aan negen oorlogsweduwen uit Zuid-Celebes en uitkeringen aan individuele nabestaanden van Nederlandse oorlogsmisdaden.

Onthullingen

Naar schatting kwamen tussen de 100.000 tot 200.000 Indonesiërs om toen Nederland troepen stuurde in de periode 1946-1949, om de Indonesische onafhankelijkheidsstrijd de kop in te drukken.

De nieuwste onthullingen in Vrij Nederland over Bali tonen aan dat het Nederlandse leger oorlogsmisdaden pleegde als martelingen, standrechtelijke en willekeurige executies en het opzettelijk verwoesten van dorpen. Dat beeld komt overeen met eerdere verhalen van veteranen in Trouw en de Volkskrant. Er is sprake van een patroon van oorlogsmisdaden, we kunnen niet meer spreken van incidenten. Al is zelfs het woord oorlogsmisdaad nog steeds taboe.

Politionele Acties Opmerkelijk is dat het de veteranen zelf zijn die de onthullingen doen: juist om de gevoelens van deze groep te sparen, vanwege hun ondergane leed bij de eufemistisch genoemde Politionele Acties, werd nooit grondig onderzoek gedaan naar de gebeurtenissen in het naoorlogse Indonesië. Integendeel, politici steunden de veteranen en maakten met de Excessennota uit 1969 een doofpot van de oorlog. Met oog op de lobby van veteranen werd nader onderzoek uitgesloten.

Als kleindochter van een Nederlandse inspecteur van politie in Indie en kind van een kampkind, als deel van de tweede generatie Indische Nederlanders dus, vind ik dat het nu de hoogste tijd is om een breed nationaal onderzoek in te stellen naar de gebeurtenissen van de dekolonisatie. Met uitgebreid archiefwerk en oral history.

Doofpot Ons parlement moet inzien dat deze doofpot ons land schaadt. Het voorstel in 2012 gedaan door historici van onder andere het NIOD is veel te gemakkelijk weggewuifd.

Zo niet, dan zullen de fotoalbums van de veteranen als dozen van pandora blijven opengaan. En kunnen we internationaal de reputatie krijgen van een natie die haar verleden niet onder ogen durft te zien. Iets dat wij altijd zelf graag – veel en snel – andere landen verwijten.