Nico's Nieuws 11: Op de plek des onheils

Nico Haasbroek voert een experiment uit om te onderzoeken hoe het (wereld)nieuws tot stand komt. In eerdere afleveringen viel te lezen hoe hij zichzelf een opdracht gaf: ‘ga zo snel mogelijk op groot onverwacht nieuws waar ook ter wereld af en bericht daar over’. Nu zit hij in Zuid-Afrika, op de plek waar mijnwerkers werden afgeslacht.

Op een kaart bij een benzinestation treffen we de naam Marikana aan en kort daarna rijden we op zo’n onverharde stoffige weg in the middle of nowhere . Een half maanlandschap op zondagmorgen, 24 graden in de winter.

Een pijl van Lonmin, de maatschappij die de mijn beheert, brengt ons op een dwaalspoor bij een bijgebouw waar een portier ons verder de weg wijst. Als we bij de de plek des onheils arriveren, is het er doodstil.

Een veiligheidsbeambte zegt dat er net een demonstratie van boze vrouwen is afgelopen. Het valt me op dat er geen politie te bekennen valt. We zetten onze verkenningstocht voort.

Dan doemen verderop mensen en auto’s op. Het blijkt om een religieuze ceremonie te gaan. Plotseling begint een kleine menigte prachtig te zingen. Ik registreer het met mijn recorder. Dan neemt een kleine man, die er uit ziet als een pastoor met zo’nhard wit boordje het woord. Hij roept God aan en zegt: “Genoeg is genoeg. Hallelujah! We gaan zo naar de plek waar de doden vielen.”

De man spreekt snel en zijn Engels wordt gelijk vertaald in het Zulu. “De mijn zal nooit gesloten worden. En de mijnwerkers zullen nooit meer gedood worden. Hallelujah!” Daarna wordt er luidruchtig gebeden. Iedereen beweegt, loopt rond en spreekt zijn eigen gebed uit. Een prachtige kakofonie. Daarna trekt de groep, die tot ongeveer tweehonderd personen aanzwelt, langzaam in de richting van het slagveld.

Ik praat met de mensen. Zij komen uit Wonderkop, de nederzetting die naast de mijn ligt. Een man is woedend. Hij vertelt me dat een aantal slachtoffers vanuit de rug zijn aangevallen en doodgeschoten maar dat de media dat niet hebben laten zien.

Ondertussen staan alle gelovigen in een grote kring en opnieuw wordt er gesproken, gebeden en gezongen. Met een rode viltstift zet ik WHY? op mijn t-shirt en ik ga als teken van medeleven op de grond liggen. Jaco maakt er een paar foto’s van.

Ik vraag een AP-fotograaf of er al iets bekend is over een eventuele begrafenis. Hij denkt volgend weekeinde. We verlaten de macabere plek. Dan blijkt er toch ineens politie paraat. Bij de ingang van de Rowland-mijn worden we aangehouden en het rijbewijs van Jaco wordt gecontroleerd. We zijn verbijsterd.

Niet ver van de mijn ligt een ziekenhuis. ‘Lonmin medical service’ staat er. Bij het hek vraag ik of hier doden en gewonden van het bloedbad van donderdag naar toe zijn gebracht. Dat wordt bevestigd. Ik mag niet naar binnen om poolshoogte te nemen. Dan rijden we naar Rustenburg. Ik wil weten of dat stadje als uitvalsbasis voor mijn verdere research kan dienen.

Onderweg zien we de bomen onder het stof, kunstmatige heuvels als gevolg van de mijnbouw, en hoge muren van grijswitte steen tegen strak grijsblauwe hemel. We kunnen het centrum niet vinden. Dan willen we bij Nando’s een burger eten. Om mij heen zie ik de volgende teksten: Everest Funerals, Comfort Couch, Vleesland en Shoe City. Naar de burger kunnen we fluiten. Hij wordt domweg niet geserveerd,

We kopen de ‘Rustenburg Herald’. Ik lees: ‘Polisiemanne tydens een van talle veiligheidsoperasies vandesweek by Lonmin, Marikana waar bij ons te perse gaan reeds tien mense in onluste-geteisterde geweld sedert vrijdag gedood is.’ Van deze Heraut moeten we het niet hebben. Het was sedert donderdag, de cijfers zijn niet erg actueel en om zo’n slachtpartij nou een veiligheidsoperatie te noemen… 

Als we bij het Road Lodge hotel vragen hoe je van Johannesburg met het openbaar vervoer Rustenburg kan bereiken, moet men ons het antwoord schuldig blijven. Het ritje met Jaco kost € 150,00. Ik neem een douche en puzzel verder.

Eerder: Nico’s News 10 – Op naar Zuid-Afrika

Nico verwerkt zijn ervaringen in een boek dat eind dit jaar uitkomt.